Από την εφημερίδα «Η Γνώμη»
Και στη Θράκη έχει κάνει την εμφάνισή του το φαινόμενο της αιθαλομίχλης το τελευταίο διάστημα, αν και σε μικρότερη ένταση από τις μεγάλες πόλεις, όπου η κατάσταση είναι από αποπνικτική έως επικίνδυνη. Κυρίως τα βράδια, και στην Αλεξανδρούπολη, μυρίζει καμμένο ξύλο και η ατμόσφαιρα είναι θολή. Οι επιστήμονες δηλώνουν ανήσυχοι και προειδοποιούν για άγνωστης έκτασης και σοβαρότητας μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού, ζητώντας από την πολιτεία να λάβει άμεσα μέτρα. Η πολιτεία, ωστόσο, μοιάζει να κωφεύει, καθώς, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει το πρόβλημα, δεν συζητά για μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης, προκειμένου περισσότερος κόσμος να καταφύγει σε αυτό για τη θέρμανσή του, και όχι στην καύση ξύλου και διαφόρων άλλων υλικών. Για το θέμα υπήρξε κοινή πρωτοβουλία 41 βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, η άρνηση όμως του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα ήταν κατηγορηματική: «Αναγνωρίζουμε το πρόβλημα αλλά η μείωση της τιμής δεν είναι η λύση. Αυτό θα σήμαινε πως θα ανοίγαμε παράθυρο στο λαθρεμπόριο και δίνουμε σε όλους ανεξαιρέτως το επίδομα θέρμανσης, ακόμη και, στην ακραία περίπτωση, για θέρμανση πισίνας. Εμείς θέλουμε να επιδοτήσουμε τους φτωχότερους».

Ανησυχία επιστημόνων
Εντωμεταξύ, ττς σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της αιθαλομίχλης στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία επισημαίνουν οι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Ιωάννης Παντής και Αλέξης Μπένος, σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από την πρυτανεία του ΑΠΘ.
«Η εκρηκτική αύξηση της αιθαλομίχλης αυτές τις ημέρες αναδεικνύει τόσο τις τρομερές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων που προκαλούν οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, όσο και την αδιέξοδη ενεργειακή, οικιστική και αναπτυξιακή μεταπολεμική στρατηγική στη χώρα μας. Η αιθαλομίχλη, προϊόν κυρίως καύσης βιομάζας και χημικά επεξεργασμένης ξυλείας, επιβαρύνει περαιτέρω την ήδη βεβαρημένη ατμόσφαιρα των πόλεων και έχει άμεσες και μακρόχρονες επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπινου πληθυσμού. Ο δραματικός πολλαπλασιασμός των αέριων ρύπων, αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία και απαιτεί άμεσα και δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του», τονίζεται στην ανακοίνωση, την οποία υπογράφουν ο καθηγητής Οικολογίας, Ιωάννης Παντής και ο καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Αλέξης Μπένος.
Οι ίδιοι εξηγούν ότι υπάρχει άμεση συσχέτιση πρόκλησης νοσηρότητας και θνησιμότητας σε καταστάσεις οξείας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ενώ αναφέρουν ότι τα σωματίδια που αποτελούν την αιθαλομίχλη έχουν καρκινογόνο δράση, της οποίας τα αποτελέσματα θα γίνουν αντιληπτά μετά από λίγα χρόνια και όχι σήμερα.
«Στη διαδικασία της καρκινογένεσης δεν υπάρχουν ασφαλή όρια έκθεσης» σχολιάζουν και υπογραμμίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων, που, όπως τονίζουν, «θα δώσουν τη δυνατότητα άμεσης θέρμανσης με βάση την υπάρχουσα κατά περίπτωση οικιακή υποδομή (πετρέλαιο, αέριο, ηλεκτρικό), ώστε να σταματήσει η υπάρχουσα κατάσταση».
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Πνευμονολογίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του ΔΠΘ Δημοσθένης Μπούρος σημειώνει πως κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά για το πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις από την αιθαλομίχλη στην ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα ηλικιωμένων και παιδιών. Εκτίμησε δε, πως σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος του πνεύμονα και η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, μπορεί να έχουν ως βασική αιτία πρόκλησης το κάπνισμα, ωστόσο, είναι γεγονός πως και η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να συμβάλλει σε μικρότερη έκταση, συνυπολογίζοντας βεβαίως και την ένταση του φαινομένου, αλλά και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο κανείς εκτέθηκε σε αυτό. Ο καθηγητής ζητά να ληφθούν άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα από το κράτος, τα οποία θα προστατεύσουν την υγεία των πολιτών.
Παράλληλα, ο καθηγητής του ΔΠΘ Σπύρος Ραψομανίκης, επικεφαλής έρευνας που διεξάγει το εργαστήρι ατμοσφαιρικής ρύπανσης του πανεπιστημίου, δηλώνει στο e-thrakinews.gr πως «τα αποτελέσματα από τις μετρήσεις που παίρνουμε θ’ αργήσουν πολύ να βγουν, αφού σε κάθε δείγμα μετρούμε και ανιχνεύουμε την ύπαρξη 99 στοιχείων του περιοδικού πίνακα και περίπου 2.000 χημικές ενώσεις…! Όπως καταλαβαίνετε είναι αδύνατο να στηρίξουν οι τοπικές δημοτικές και περιφερειακές αρχές την μεσοβραχυπρόθεσμη περιβαλλοντική τους πολιτική στην δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων μας, αφού αυτά θα καθυστερήσουν πάρα πολύ. Υπάρχουν όμως τρόποι να κινητοποιηθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες προς όφελος και για την προστασία της Δημόσιας Υγείας στην περιοχή μας», προτείνοντας ορισμένες «απλές κινήσεις» που θα μπορούσαν να γίνουν από την πλευρά των τοπικών αρχών, όπως η θέσπιση κάποιας στοιχειώδους αντιρρυπαντικής τεχνολογίας με μετακαυστήρες, δεξαμενές νερού κλπ. «Μιλάω για υπάρχουσες τεχνολογίες τις οποίες θα μπορούσαν να κοιτάξουν οι τοπικές υπηρεσίες ήδη από τώρα, αφού τελικά κι εμείς κάπου εκεί θα καταλήξουμε τελικά με την έρευνά μας, εισηγούμενοι “βαριά” ή πιο “ελαφρά” αντιρρυπαντική τεχνολογία. Είναι μια κατεύθυνση στην οποία θα μπορούσαν να κινηθούν από τώρα, κάνοντας την ζωή μας καλύτερη χωρίς να χρειάζεται να περιμένουν τα δικά μας αποτελέσματα. Ας αρχίσει να το ψάχνει λοιπόν η Περιφέρεια από τώρα για να μην χρειάζεται να παίρνουμε σπασμωδικά μέτρα, όπως συνηθίζουμε να κάνουμε σαν χώρα».

Τα μέτρα
Δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οι Υπουργικές Αποφάσεις για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς και για τη δωρεάν παροχή ρεύματος στους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου, για διπλάσιο αριθμό ημερών σε σχέση με τις ημέρες κατά τις οποίες εκδίδεται σύσταση για διακοπή της χρήσης τζακιών και θερμαστρών στερεών καυσίμων.
Με την πρώτη απόφαση προβλέπονται σειρά μέτρων που ξεκινούν από συστάσεις και κλιμακώνονται, ανάλογα με το βαθμό συγκέντρωσης αιρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, μέχρι και σε διακοπή λειτουργίας εγκαταστάσεων κεντρικής θέρμανσης σε δημόσια κτίρια, κλείσιμο σχολείων, περιορισμούς στην κυκλοφορία και την παραγωγική δραστηριότητα.
Ειδικότερα, για τις περιόδους που η συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων υπερβαίνει τα 150 mg ανά κυβικό μέτρο αέρα, λαμβάνονται τα εξής μέτρα:
• Άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα ή καρδιοπαθείς, καθώς επίσης τα παιδιά και τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να αποφύγουν κάθε σωματική άσκηση ή δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους. Επίσης, συνιστάται η αποφυγή παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία. Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Επί επιμονής συμπτωμάτων συνιστάται επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
• Σε κάθε άτομο συνιστάται να αποφύγει κάθε σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους και να περιορίσει το χρόνο παραμονής σε εξωτερικούς χώρους ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένη κυκλοφορία.
• Διακοπή λειτουργίας των δημόσιων ή ιδιωτικών βρεφικών, βρεφονηπιακών, παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων και σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• Σύσταση για διακοπή χρήσης τζακιών, θερμαστρών στερεών καυσίμων και θερμαστρών βιομάζας και για χρήση εναλλακτικών καυσίμων και πηγών θέρμανσης έναντι της χρήσης στερεών καυσίμων και καυσίμων στερεής βιομάζας.
• Σύσταση για ρύθμιση του θερμοστάτη στους 18οC σε περιπτώσεις ύπαρξης κεντρικού συστήματος θέρμανσης.
• Απαγόρευση λειτουργίας αποτεφρωτικών κλιβάνων.
• Απαγόρευση οποιασδήποτε καύσης σε ανοικτούς χώρους.
• Διακοπή της λειτουργίας των εγκαταστάσεων κεντρικής θέρμανσης σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, με εξαίρεση των εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούν αέρια καύσιμα. Εξαιρούνται τα κτίρια περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας και συγκεκριμένα τα νοσοκομεία, οι κλινικές, τα αγροτικά – περιφερειακά ιατρεία, οι υγειονομικοί σταθμοί, τα κέντρα υγείας, τα ψυχιατρεία, τα ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, τα ιδρύματα χρονίως πασχόντων, οι οίκοι ευγηρίας – γηροκομεία, τα βρεφοκομεία, τα οικοτροφεία – ορφανοτροφεία, οι ξενώνες, τα άσυλα καθώς και οι βρεφικοί, βρεφονηπιακοί, παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία και σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• Περιορισμός κατά 30% της βιομηχανικής-βιοτεχνικής δραστηριότητας, ο οποίος θα αποδεικνύεται με στοιχεία μείωσης παραγωγής ή και κατανάλωσης καυσίμου, σε σχέση με το μέσο όρο λειτουργίας των προηγούμενων επτά ημερών. Εξαιρούνται οι μονάδες συνεχούς πυράς και οι μονάδες που χρησιμοποιούν αέρια καύσιμα.
• Απαγόρευση κυκλοφορίας όλων των ΙΧ επιβατικών βενζινοκίνητων μη καταλυτικών, των ΙΧ πετρελαιοκίνητων και όλων των πετρελαιοκίνητων φορτηγών ιδιωτικής χρήσης στις περιοχές που θα καθορίζονται στην ανακοίνωση κήρυξης της εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων.
• Απαγόρευση κυκλοφορίας όλων των σχολικών λεωφορείων, καθώς και όλων των φορτηγών δημόσιας χρήσης στις περιοχές που θα καθορίζονται στην ανακοίνωση κήρυξης της εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων.
• Κυκλοφορία των ταξί με σύστημα μονών -ζυγών.