Εκδήλωση μνήμης για τους εκτελεσθέντες πατριώτες της Ξυλαγανής
«Τιμήθηκαν σε ειδική τελετή στο μνημείο της Ξυλαγανής οι 29 πατριώτες που εκτελέσθηκαν από τα μοναρχοφασιστικά στρατεύματα Βουλγαρικής κατοχής στις 9 Απριλίου 1944»
Τη μνήμη των 29 πατριωτών Ξυλαγανιωτών που συνελήφθησαν από τους Βουλγάρους στις 9 Απριλίου 1944, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν από τα μοναρχοφασιστικά στρατεύματα κατοχής, τίμησαν την Κυριακή 14 Απριλίου 2013 ο Δήμος Μαρώνειας – Σαπών και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ξυλαγανής.
Στη μνήμη τους τελέσθηκε μνημόσυνο, χοροστατούντος του σεβασμιοτάτου Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Παντελεήμονος, κατατέθηκαν στεφάνια στο ηρώο που έχει ανεγερθεί στο χώρο της εκτέλεσης και έγινε προσκλητήριο πεσόντων.
Οι 29 Ξυλαγανιώτες αγωνιστές με μοναδικό στόχο την ελευθερία και όπλο τους την υπερηφάνεια και τη γενναιότητα, είχαν συγκεντρωθεί στην ορεινή ζώνη της περιοχής προκειμένου να προσχωρήσουν στις πατριωτικές αντάρτικες ομάδες της Εθνικής Αντίστασης, για την αποτίναξη του ξένου ζυγού.
Εγχείρημα δύσκολο και ριψοκίνδυνο που δυστυχώς δεν είχε αίσιο τέλος.
Τα γενναία παλικάρια προδόθηκαν και συνελήφθησαν από τα Βουλγαρικά στρατεύματα στις 6 Απριλίου 1944 και αφού βασανίστηκαν ανελέητα για τρεις μέρες και δεν υπέκυψαν στην σκληρότητα και τη βιαιότητα των Βουλγάρων, εκτελέστηκαν με τον πιο φρικτό θάνατο, βυθίζοντας στο πένθος ολόκληρη την περιοχή.
«Ήθελαν να είναι ελεύθεροι τους σκότωσαν τα Βουλγαρικά Στρατεύματα Κατοχής» αναγράφει η πλάκα του μνημείου.
Στην ομιλία του ο δήμαρχος Μαρώνειας – Σαπών κ. Ηλίας Ιωαννάκης τόνισε: «9 Απριλίου 1944. Τα μοναρχοφασιστικά στρατεύματα κατοχής εκτελούν με βάρβαρο και βασανιστικό τρόπο 29 πατριώτες της Ξυλαγανής.
Οι πατριώτες Θρακιώτες βλέπουν το φως της μέρας για τελευταία φορά, φωνάζοντας ΟΧΙ στον φασισμό.
Το αίμα που άδικα χύθηκε εδώ στα χώματα αυτά παραμένει ζεστό και ζητά από μας να έχουμε φρέσκια την μνήμη μας και να μην ξεχνάμε την ιστορία του τόπου μας και τους αγώνες των ηρωικών κατοίκων της Ξυλαγανής.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, το μήνυμα της θυσίας τους είναι επίκαιρο.
Στις μέρες μας που η πατρίδα περνά δύσκολες ώρες και ορισμένες φορές γίνεται πολύς λόγος για την εθνική μας κυριαρχία, αυτοί οι αγωνιστές μας στέλνουν ακόμη ένα μήνυμα, Να παραμείνουμε αταλάντευτοι στις θέσεις μας να φυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού την πατρίδα και την ανεξαρτησία της.
Δυστυχώς όμως πολλές φορές με το βάρος της φόρτισης ξεχνάμε και επιλέγουμε δρόμους που οδηγούν σε λάθος κατευθύνσεις.
Ναι στην ενωμένη Ευρώπη, παρά τα λάθη και τις παραλείψεις των φίλων και συμμάχων μας, αλλά όχι σε κάθε είδους φασιστική νοοτροπία που τυφλά μας οδηγεί στην απαξίωση της ιδέας της πατρίδας και της ελληνικότητάς μας.
ΟΧΙ στον φασισμό και στα εγκλήματά του. Αυτό είναι το μήνυμα και πρέπει να μην το ξεχνάμε ποτέ.
Κι όταν περνάμε από εδώ, από το μνημείο αυτό, να θυμόμαστε πως κάποιοι με το αίμα και τη ζωή τους το υπέγραψαν αυτό το μήνυμα. Αθάνατοι!».
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Ροδόπης Παύλος Δαμιανίδης, εκπρόσωποι του υπουργού Εσωτερικών κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη, του βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Αιχάν Καρά Γιουσούφ, εκπρόσωποι του Στρατού και των Σωμάτων Ασφαλείας, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του δήμου Μαρώνειας – Σαπών, αντιδήμαρχοι, η πρόεδρος του Π.Ο.Ξ. και μέλη του συλλόγου, εκπρόσωποι φορέων, συγγενείς των εκτελεσθέντων πατριωτών και πλήθος Ξυλαγανιωτών.