Της Κικής Ηπειρώτου
Τη συγχώνευση των δύο φορέων διαχείρισης του νομού Έβρου, αυτού της Δαδιάς και εκείνου του Δέλτα, προωθεί η κυβέρνηση, σύμφωνα με σχέδιο νόμου που δημοσιεύθηκε στο διαδικτυακό τόπο opengov.gr για δημόσια διαβούλευση. Την ίδια στιγμή, ο ευρωπαίος επίτροπος για θέματα περιβάλλοντος δηλώνει άγνοια για τις κυβερνητικές προθέσεις, ενώ το αίτημα του δήμου Αλεξανδρούπολης για ανάληψη της διαχείρισης του Δέλτα του Έβρου από τον ίδιο, μοιάζει να πέφτει στο κενό…
Όπως έχουμε επισημάνει κι άλλες φορές, η τάση που εδώ και μήνες υπάρχει σε ό,τι αφορά το μέλλον των Φορέων Διαχείρισης, είναι σε ελάχιστες περιπτώσεις η σκέψη για κατάργησή τους και στις περισσότερες για συγχωνεύσεις. Για την περίπτωση του Έβρου, ήταν λίγο – πολύ γνωστό ότι προωθείται η συγχώνευση των Φορέων Δέλτα και Δαδιάς, με στόχο τη δημιουργία ενός Φορέα με κοινό Διοικητικό Συμβούλιο. Επίσης, είχαμε γράψει ότι το αίτημα του δήμου Αλεξανδρούπολης για διαχείριση του Δέλτα από δικές του υπηρεσίες, κατά πάσα πιθανότητα, θα έπεφτε στο κενό. Η νεότερη εξέλιξη, με τη δημοσίευση του σχεδίου νόμου, δείχνει ότι από την πλευρά της κυβέρνησης, οι αποφάσεις μάλλον έχουν ληφθεί, παρά το γεγονός ότι, όπως λένε όσοι εμπλέκονται στα πράγματα, δεν θα έχει να κερδίσει το κράτος κάτι ουσιαστικό από την κίνηση αυτή, μια και οι φορείς χρηματοδοτούνται κυρίως από ευρωπαϊκά κονδύλια…

Τι προβλέπεται στο σχέδιο νόμου για το νέο Φορέα
Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 10 του νομοσχεδίου, οι δύο Φορείς συγχωνεύονται και συνιστούν πλέον έναν κοινό Φορέα με την ονομασία «Φορέας Διαχείρισης Δέλτα του Έβρου & Δάσους Δαδιάς», με έδρα την Τραϊανούπολη. Ο φορέας που συνιστάται έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και εποπτεύεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2742/1999 και του ν. 1650/1986.
Στο νέο φορέα περιέρχεται το σύνολο των αρμοδιοτήτων, της περιουσίας (ενεργητικό –παθητικό), των θέσεων και του προσωπικού των φορέων που συγχωνεύονται με την παράγραφο αυτή, και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους, στα οποία ο φορέας που συνιστάται υπεισέρχεται ως καθολικός διάδοχός τους. Ο φορέας που συνιστάται έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και εποπτεύεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2742/1999 και του ν. 1650/1986. Η έδρα του φορέα διαχείρισης είναι η Τραϊανούπολη Έβρου.
Το προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου των φορέων που συγχωνεύονται, καθώς και οι απασχολούμενοι σε αυτούς στο πλαίσιο σύμβασης έργου, μεταφέρονται αυτοδίκαια στους φορείς που αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις τους, για όλη τη διάρκεια σύμβασής τους και του προγράμματος, στο οποίο συμμετέχουν. Το προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που υπηρετεί στους φορείς διαχείρισης που συγχωνεύονται με τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων, αποτελεί εφεξής προσωπικό των αντίστοιχων φορέων που συνιστώνται και υπηρετεί σε αυτούς με την ίδια σχέση.
Οι ανωτέρω κατατάσσονται σε αντίστοιχες θέσεις, οι οποίες έχουν συσταθεί με τον εκδοθησόμενο Κανονισμό Υπηρεσιών και Προσωπικού. Για τον σκοπό αυτό εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του οργάνου διοίκησης, περίληψη της οποίας δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία εκδίδεται εντός προθεσμίας δύο μηνών, καθορίζονται για κάθε νέο φορέα διαχείρισης ο εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας, ο Κανονισμός Υπηρεσιών και Προσωπικού, ο εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου, ο Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης και Προμηθειών, καθώς και ο Κανονισμός Ανάληψης και Εκτέλεσης για τρίτους ή ανάθεσης σε τρίτους επιστημονικών ή ερευνητικών προγραμμάτων, μελετών υπηρεσιών τεχνικής βοήθειας και εν γένει έργων και υπηρεσιών.
Η κυριότητα και κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί της κινητής και ακίνητης περιουσίας των φορέων που λύονται και συγχωνεύονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, περιέρχονται αυτοδικαίως και χωρίς την τήρηση οιουδήποτε τύπου, πράξης ή συμβολαίου, στους φορείς στους οποίους συγχωνεύονται. Οι συμβατικές υποχρεώσεις και οι εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις των φορέων που συγχωνεύονται, μεταφέρονται στους αντίστοιχους φορείς που συνιστώνται, οι οποίοι λειτουργούν ως οιονεί καθολικοί διάδοχοι αυτών. Οι φορείς αυτοί είναι οι δικαιούχοι των προγραμμάτων και των δράσεων που έχουν εκπονηθεί από τους φορείς που συγχωνεύονται καθώς και των πόρων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτά.

Άγνοια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πλήρη άγνοια και έντονη ανησυχία εκφράζει η Κομισιόν για τις προγραμματιζόμενες συγχωνεύσεις και καταργήσεις Φορέων Διαχείρισης που δρομολογεί η ελληνική κυβέρνηση, όπως προκύπτει από απάντηση του Επιτρόπου Potočnik σε σχετική ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. O Επίτροπος επιβεβαιώνει, επίσης, ότι είναι απολύτως εφικτή η οικονομική βιωσιμότητα των φορέων διαχείρισης και για την περίοδο 2014-2020.
Όπως αναφέρει ο κ. Potočnik, «η Επιτροπή έχει υποστηρίξει ασμένως τη δημιουργία και τη λειτουργία των ως άνω οργάνων, μεταξύ άλλων μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, ως βασικό μέτρο για να εξασφαλισθεί στις προστατευόμενες περιοχές του Natura 2000 ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης». Παρόλα αυτά, «οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ενημερώσει την Επιτροπή για σχέδιο ή απόφαση με στόχο τη συγχώνευση των διαχειριστικών φορέων».
Σύμφωνα με την απάντηση του Επιτρόπου, είναι απολύτως εφικτή η οικονομική βιωσιμότητα των φορέων διαχείρισης με καλύτερη χρήση των διαθέσιμων διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, κάτι για το οποίο «έχει προτρέψει επανειλημμένα τις ελληνικές αρχές».
Υπενθυμίζεται ότι η λειτουργία των Φορέων χρηματοδοτείται μέχρι το 2015 από ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ) και αυτό μπορεί να συνεχιστεί – όπως διαβεβαιώνει η Κομισιόν – και για το διάστημα 2014 -2020. Η Επιτροπή Φύση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν κατ’ επανάληψη επιχειρηματολογήσει κατά της αλλαγής του καθεστώτος των Φορέων Διαχείρισης, τουλάχιστον μέχρι το 2015, οπότε λήγει η προγραμματική περίοδος εξασφαλισμένης χρηματοδότησης για αυτούς μέσω του ΕΠΠΕΡΑΑ, χωρίς μάλιστα να προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση.
Μη γνωρίζοντας ούτε τις λεπτομέρειες των προβλεπόμενων διοικητικών αλλαγών, ο κ. Potočnik καταλήγει ότι δεν μπορεί να αποφανθεί κατά πόσον είναι σύμφωνες με τους στόχους και τις απαιτήσεις της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις «εκφρασθείσες σοβαρές ανησυχίες», η Επιτροπή “θα θέσει το θέμα στις ελληνικές αρχές με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι τυχόν αλλαγές δεν θα επηρεάσουν την ορθή χρήση των διατιθέμενων κονδυλίων της ΕΕ ούτε θα θέσουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες διαφύλαξης των συγκεκριμένων περιοχών, ιδίως όσον αφορά τις απαιτήσεις που απορρέουν από τα άρθρα 4 και 6 της οδηγίας για τα οικολογικά ενδιαιτήματα σχετικά με το χαρακτηρισμό των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης και την εφαρμογή των δεόντων μέτρων διατήρησης”.
Αντιδράσεις
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης, ο Γιώργος Δεμερίδης, Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος και Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου
Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, σημειώνει τις επιπτώσεις μίας τέτοιας απόφασης για τον κεντρικό Έβρο.
«Προκειμένου να ληφθεί η πλέον ενδεδειγμένη απόφαση για το μέλλον του Φορέα Διαχείρισης και του Εθνικού Πάρκου, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και η αρνητική οικονομική πορεία της περιοχής του Δήμου Σουφλίου στα τελευταία χρόνια. Ήδη έπαυσε η λειτουργία μιας σειράς υπηρεσιών κοινωφελών οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα όπως ΟΣΕ, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ενώ επίκειται η υποβάθμιση της ΔΟΥ Σουφλίου και του ΙΚΑ Σουφλίου. Η κατάργηση του Φορέα Διαχείρισης προφανώς θα επιφέρει στην τοπική οικονομία απώλεια εσόδων σε κάποιο βαθμό. Είναι γνωστό ότι η συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα είναι εθελοντική χωρίς καμιά αμοιβή, ενώ τα λειτουργικά έξοδα και οι μισθοί του προσωπικού δεν βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, γιατί καλύπτονται από Ευρωπαϊκά προγράμματα. Είναι επίσης γνωστό ότι η κατάργηση του Φορέα Διαχείρισης συνεπάγεται στην πράξη την υποβάθμιση έως ακύρωση των δραστηριοτήτων στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, που συνοδεύεται με την απώλεια θέσεων εργασίας.
Συνοψίζοντας τους παραπάνω λόγους που εκθέτουμε θεωρούμε ότι η κατάργηση του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην διατήρηση, προστασία, ανάδειξη του πολύτιμου οικοσυστήματος, στην απώλεια οικονομικών πόρων της τοπικής κοινωνίας, στην παραπέρα υποβάθμιση της περιοχής του Δήμου Σουφλίου και στην άνευ λόγου διαγραφή της μακρόχρονης ιστορικής πορείας του παγκοσμίως γνωστού δασικού συμπλέγματος Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου».
Από την πλευρά του, ο Δρ. Μάνος Κουτράκης, Τακτικός Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΙΝΑΛΕ και πρόεδρος του ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας, αναφέρει, μεταξύ άλλων:
«Η γιγαντιαία αυτή συγκέντρωση αρμοδιοτήτων 2-3 ΦΔ που πριν λειτουργούσαν τοπικά, σε ένα ΦΔ είναι σίγουρο ότι θα μειώσει το επίπεδο προστασίας με ότι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό. Παρόλα αυτά υπάρχουν και «παράδοξα», έτσι ενώ οι περισσότερες συνενώσεις προωθούν «ομοειδείς» ΦΔ (π.χ. Εθνικούς Δρυμούς ή υγροτοπικές περιοχές μεταξύ τους), έχουμε και δυο περιπτώσεις όπου υγροτοπικά συστήματα συνενώνονται με ορεινά/δασικά συστήματα (!!). Και αν η 1η περίπτωση αυτή του Δέλτα Έβρου με το Δάσος Δαδιάς έχει κάποια χαρακτηριστικά, όπως η εγγύτητα, που μπορεί να δικαιολογούν την πρόταση (όχι όμως και την υλοποίησή της), η 2η αυτή της συνένωσης των υγροτοπικών περιοχών του Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας (ήδη συνενωμένες 2 Ramsar περιοχές και παλιότερα 3 με την επωνυμία Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης) με την Οροσειρά Ροδόπης προκαλεί πολλά ερωτήματα!!».
Ανησυχία εκφράζει δια μέσου του προέδρου της Παναγιώτη Δημητρακόπουλου, η Ελληνική Οικολογική Εταιρεία.
«Η Ελληνική Οικολογική Εταιρεία, ως καθ’ ύλην αρμόδια επιστημονική εταιρεία σε θέματα βιοποικιλότητας και προστατευόμενων περιοχών,
Εκφράζει τη βαθιά ανησυχία της από την αδυναμία της πολιτείας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει σε σχέση με την ευρωπαϊκή οδηγία 92/43 EOK για τους οικοτόπους, η οποία βαίνει παράλληλα με την αδυναμία της να απορροφήσει και να αξιοποιήσει τους διαθέσιμους προς τούτο Ευρωπαϊκούς πόρους.
Κρίνει ότι δεν αποτελούν προτεραιότητα σε αυτό το στάδιο οι επιχειρούμενες συγχωνεύσεις και καταργήσεις των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, αφού δεν πρόκειται να θεραπεύσουν καμιά δυσλειτουργία ούτε να συμβάλουν σε αποτελεσματική διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά αντίθετα μπορεί να οδηγήσουν σε νέα προβλήματα».
Εφ «Η Γνώμη»