Του Μάνδαλου Παναγιώτη*

Η παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ από το 1972 ως η ημέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του παγκόσμιου κοινού για τα περιβαλλοντολογικά προβλήματα του πλανήτη μας. Η γη και το περιβάλλον μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης μας. Η πλήρης ισορροπία του γήινου οικοσυστήματος είναι ακριβώς αυτή που επιτρέπει την ύπαρξη μας και την συνέχιση της ζωής σε αυτούς τους ρυθμούς. Η διαταραχή της ισορροπίας του οικοσυστήματος σε διάφορες εποχές έφερε μικρά ή και πραγματικά ιστορικά γεγονότα που συνόδεψαν την ζωή στον πλανήτη. Έτσι η βίαιη διαταραχή του τότε οικοσυστήματος έφερε τον αφανισμό πολλών ζώων και επέτρεψε όμως την επιβίωση άλλων. Η μεταβολή ενός οικοσυστήματος πάντα επιτρέπει την επιβίωση άλλων ανταγωνιστικών συστημάτων που βέβαια δεν ευνοούνται στις συνθήκες εκείνες.. Αυτή ακριβώς η επιβίωση μας, υφίσταται από την διατήρηση ή όχι της σημερινής κατάστασης του γήινου οικοσυστήματος. Οι δεινόσαυροι και άλλα ζώα ακριβώς εξαφανίστηκαν με αυτές τις μεταβολές, ενώ άλλα είδη όπως τα θηλαστικά και άλλα μικρότερα πτηνά επιβίωσαν και εξελίχτηκαν στην σημερινή τους μορφή. Επίσης οι αναερόβιες συνθήκες στην νεανική ζωή της γης δεν επέτρεπαν την ανάπτυξη αερόβιων οργανισμών, που αναπτύχθηκαν όμως, όταν το οξυγόνο επικράτησε σαν παράγοντας ζωής. Άρα πρέπει ο ανθρώπινος παράγοντας να επιχειρεί με τον μεγαλύτερο σεβασμό στα στοιχεία της φύσης. Δυστυχώς η ασυδοσία του ανθρώπου έχει φέρει τον πλανήτη γη στα όρια του. Ο άνθρωπος αδιαφορώντας πλήρως για αυτήν την ισορροπία επιχειρεί με υπεροψία και εγωισμό χωρίς να σέβεται το περιβάλλον. Ο αέρας που αναπνέουμε ρυπαίνεται, το νερό που πίνουμε ρυπαίνεται, οι θάλασσες μας επίσης. Και μόνο τα τελευταία χρόνια, που τα πράγματα ήρθαν σε οριακό σημείο αρχίσαμε να σκεφτόμαστε για το περιβάλλον.
Το πολυτιμότερο συστατικό για την επιβίωση μας το γλυκό νερό, από την αδιαφορία και απερισκεψία των ανθρώπων σε πολλές περιοχές του πλανήτη αποτελεί είδος πολυτελείας. Αποτελεί το 75% του ανθρωπίνου σώματος μιας και είναι ο φυσικός διαλύτης και ο μεταφορέας όλων των θρεπτικών συστατικών του σώματος και μάλιστα αποτελεί το 90% του βάρους ενός βρέφους. Η καθημερινή κατανάλωση νερού από τον άνθρωπο ανέρχεται από 850-2.500ml/ημερησίως. Επίσης αποτελεί το 60% του βάρους ενός δέντρου και το 50—75% όλων των ζωικών οργανισμών. Το νερό καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη αφού το 70% της γης είναι καλυμμένο με νερό. Από αυτό το 97% είναι αποθηκευμένο στους ωκεανούς καις τις θάλασσες με την μορφή αλμυρού νερού, ένα άλλο 2,97% είναι με την μορφή παγετώνων και βαθιά στην γη απροσπέλαστο και μόνο το 0,03% είναι σε μορφή γλυκού νερού που μπορεί να καταναλωθεί από τον άνθρωπο. Το ποσοστό ελάχιστο. Και όμως ο άνθρωπος ρυπαίνει αλόγιστα, ποτάμια, λίμνες άλλα και υπόγεια νερά που είναι βασικά για την επιβίωση του. Επίσης η αλόγιστη χρήση και κατασπατάληση του άρχισαν να κάνουν το πολύτιμο υλικό, ακόμα πολυτιμότερο και στις μέρες μας πολλοί λένε ότι οι επόμενοι πόλεμοι ίσως γίνουν για τον έλεγχο των πηγών.
Ο αέρας με το πολύτιμο για την ζωή οξυγόνο επιβαρύνεται με κάθε είδους απόβλητα που προκαλούν και διάφορα προβλήματα στην δημόσια υγεία. Καυσαέρια, αέριοι ρύποι και κάθε λογής επιβλαβή συστατικά ελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα προκαλώντας μεταβολές στην σύσταση του αέρα και διάφορα προβλήματα υγείας και ιδίως αναπνευστικά σε άτομα. Επίσης το φαινόμενο του θερμοκηπίου όπως και η λεγόμενη «τρύπα του όζοντος» είναι φαινόμενα που προκλήθηκαν από την αλόγιστη και αλαζονική συμπεριφορά του ανθρώπου που φέρεται σαν δυνάστης στην φύση. Βέβαια το αποτέλεσμα απειλεί την ίδια την ύπαρξη του μια και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών ή η υπεριώδης ακτινοβολία είναι ανασταλτικοί παράγοντες για την ίδια την ύπαρξη και επιβίωση του.
Η αλόγιστη και επιπόλαια επίσης ρύπανση με διάφορους οργανικούς παράγοντες όπως τα σκουπίδια και τα βιολογικά απόβλητα επιφέρουν καίρια πλήγματα στον πλανήτη. Οι ανεξέλεγκτες χωματερές και η εναπόθεση βιολογικών αποβλήτων σε χείμαρρους και ποτάμια όπως και λίμνες χωρίς επεξεργασία μπορεί να επιφέρει όχι μόνο ρύπανση και μόλυνση αυτών των οικοσυστημάτων αλλά και μεταφορά της ρύπανση και μόλυνσης σε μακρινότερα μέρη όπως επίσης και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Έτσι ο άνθρωπος πρέπει να σέβεται και να εκτιμά την φύση και τον χώρο που ζει και να καταλάβει ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και όχι ο κυρίαρχος δυνάστης του πλανήτη. Δυστυχώς στην ιστορία της γης αυτοί που δεν σεβάστηκαν τον πλανήτη στο τέλος εξαφανίστηκαν και σήμερα υπάρχουν μόνο σαν….απολιθώματα.
Υ.Γ. Σε όλα αυτά προσθέτονται και τα βιομηχανικά απόβλητα που ρυπαίνουν και μάλιστα με χημικά επικίνδυνα στοιχεία ποτάμια και λίμνες και φυσικά και τους αποδέκτες αυτών που είναι η θάλασσα ή ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας(Ασωπός, κλπ.)
* Ο κ. Παναγιώτης Μάνδαλος είναι Βιολόγος, Υποψήφιος Διδάκτορας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εργάζεται στο Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, (Π. Ε. Δ. Υ Α. Μ. Θ.)
e-mail: panosmandalos@yahoo.gr