Του Παναγιώτη Κουσίδη
e-mail: kousidp@yahoo.gr

Από τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών και των ευρωεκλογών των τελευταίων δεκαετιών εξάγεται αφενός το συμπέρασμα ότι στην Ε.Ε κυριαρχεί η ιδεολογία του φιλελευθερισμού και αφετέρου ανακύπτει το εύλογο ερώτημα, πώς εξηγείται η «συντηρητική στροφή» των Ευρωπαίων ψηφοφόρων; Ακόμα και η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση του καπιταλισμού δεν ήταν ικανή να ανακόψει το πλειοψηφικό ρεύμα του φιλελευθερισμού και να μειώσει αισθητά τη δύναμή του. Προξενεί επίσης μεγάλη εντύπωση ο πλουραλισμός των ιδεολογικών εκφάνσεων και εκδοχών του φιλελευθερισμού για μεσαίο χώρο, για λαϊκό καπιταλισμό, για κοινωνικό κέντρο, για κοινωνικό φιλελευθερισμό, για ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό και άλλα παρόμοια. Ωστόσο, τα ευρωπαϊκά κόμματα που εμφορούνται από την φιλελεύθερη ιδεολογία συγκροτούν τη μεγαλύτερη και ισχυρότερη ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο. Προξενεί επίσης εντύπωση ότι η πλούσια και σαγηνευτική φιλελεύθερη ρητορική, για την ελεύθερη αγορά, για λιγότερο κράτος, για άρνηση στον παρεμβατισμό, για ίσες και για μεγάλες ευκαιρίες, έχει ισχυρό αντίκτυπο και αποδοχή από μεγάλη ομάδα πληθυσμού της λαϊκής δεξιάς και ιδιαίτερα από τη νεολαία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών.
Η πολιτική φυσιογνωμία και το ιδεολογικό στίγμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού έχει πολλούς οπαδούς στην Ευρώπη, διότι συνετέλεσε σ΄αυτό, αφενός η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού-κομμουνισμού (1989) και αφετέρου η διάψευση των αριστερών οραμάτων. Συνετέλεσαν επίσης σ΄αυτό οι φιλελεύθερες πρακτικές των εργατικών, των σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων στην Ευρώπη. Πρακτικές που δημιούργησαν μια δυσπιστία και ενίοτε αποστροφή των πολιτών στα Αριστερά και Κεντροαριστερά κόμματα και σχήματα. Η μεγέθυνση της αγοράς και της παγκοσμιοποίησης της αγοράς προκάλεσαν τη διόγκωση της μεσαίας τάξης και κατ΄επέκταση της φιλελεύθερης ιδεολογίας, αφού διευρύνθηκε αισθητά η κοινωνική τους βάση και η κοινωνική τους αναφορά. Δηλαδή ο οικονομικός φιλελευθερισμός συνετέλεσε στην άνοδο του ιδεολογικού φιλελευθερισμού. Η προσδοκία του μεγάλου και ενίοτε αθέμιτου κέρδους, η προσδοκία της εκμετάλλευσης των ευκαιριών και της κατάχρησης της ελευθερίας-ασυδοσίας για εύκολο και γρήγορο πλουτισμό, μετακίνησαν μεγάλες κοινωνικές ομάδες στην ιδεολογία του φιλελευθερισμού. ΄Αλλωστε, η ιδεολογική περιχαράκωση του παρελθόντος έχει χαλαρώσει σημαντικά και έτσι ξεπεράστηκαν οι σκληρές γραμμές «Δεξιάς» και «Αριστεράς». Για όλους τους παραπάνω λόγους και αιτίες το όραμα του φιλελευθερισμού διατρέχει ακόμα και σήμερα ολόκληρο το πολιτικοκοινωνικό σώμα της Ευρώπης (Δυτικής, Ανατολικής, Κεντρικής και Νότιας). Πολλοί Ευρωπαίοι έχουν επαναπροσδιορίσει της πολιτική τους ιδεολογία σε μια δεξιόστροφη πορεία και ταυτότητα και έχουν ταυτίσει την ιδέα του «Ευρωπαϊσμού» με την φιλελεύθερη ιδεολογία. Για όλους αυτούς τους λόγους η ιδεολογία του φιλελευθερισμού αντιστέκεται σθεναρά, αλλά επί ματαίω, γιατί ο φιλελευθερισμός και ο καπιταλισμός νομοτελειακά θα υποχωρήσουν σταδιακά, θα κλείσουν τον γνωστό ιστορικό τους κύκλο, θα αναδομηθούν και θα προσαρμοστούν στις σύγχρονες και μελλοντικές απαιτήσεις της πλανητικής παγκοσμιοποίησης.-