Μερικές σκέψεις για τα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια
Του Στέλιου Παναγούτσου
Αφήγημα 1ο: Η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων θα ενισχύσει τα δημόσια πανεπιστήμια.
Να ξεκινήσουμε με το ερώτημα ποιοι θα είναι οι υποψήφιοι φοιτητές αυτών των παραρτημάτων των «μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων»; Σε μια 10ετία χάσαμε 15.000 περίπου μαθητές λυκείου. (Πίνακας 1 ΕΛΣΤΑΤ). Επομένως και οι απόφοιτοι λυκείου συνεχώς μειώνονται. Με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία (Πίνακες 2 και 3): Το 2019-2020 οι αποφοιτήσαντες των λυκείων ήταν 76.998 και οι εισακτέοι στα Δημόσια ΑΕΙ 78.335. Είναι φανερό ότι μετά την εφαρμογή της ΕΒΕ αυτό άλλαξε λίγο, όσο αφορά στους εισακτέους, αλλά η ουσία μένει ίδια από τη στιγμή που αυτοί που μένουν εκτός πανεπιστημίου λόγω ΕΒΕ δε φαντάζομαι ότι θα έχουν προσόντα για εισαγωγή στα «περίφημα» πανεπιστήμια που…. θα ιδρύσουν παραρτήματα στην Ελλάδα.
Άρα από πού θα προέλθουν οι υποψήφιοι για τα μη κρατικά ΑΕΙ; Το αισιόδοξο αφήγημα της Κυβέρνησης θα μπορούσε να ήταν ότι θα απευθύνονται σε φοιτητές από άλλες χώρες. Όμως αυτό το αφήγημα υπάρχει και για τα ξενόγλωσσα τμήματα των δημοσίων πανεπιστημίων, τα οποία όντως ενισχύουν τα δημόσια πανεπιστήμια. Άρα αυτό το αφήγημα καταλήγει στο να αποδυναμώνει τα δημόσια ΑΕΙ.
Ένα άλλο μέρος του αφηγήματος υπονοεί ότι υποψήφιοι για τα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια θα είναι κάποιοι από τους Έλληνες φοιτητές του εξωτερικού. Πράγματι με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΘΑΕ (τα οποία δεν είναι και πολύ πρόσφατα, Πίνακας 4) σπουδάζουν σε πανεπιστήμια της αλλοδαπής 37.484 φοιτητές. Από αυτούς πόσοι θα έρθουν; Ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς (που πρέπει να πλησιάζει το1/3) σπουδάζει Ιατρική, οδοντιατρική, φαρμακευτική, κτηνιατρική. Πόσα τέτοια τμήματα θα ιδρυθούν στην Ελλάδα; Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για τεράστιες επενδύσεις.
Ποια λοιπόν θα είναι η πηγή υποψηφίων για τα μη κρατικά πανεπιστήμια; Μα φυσικά τα περιφερειακά Πανεπιστήμια τα οποία θα αδειάσουν. Και πράγματι ο δικηγόρος γονιός που θέλει να κάνει την κόρη του / το γιό του δικηγόρο θα προτιμήσει τα χρήματα που θα ξόδευε στην Κομοτηνή (αεροπορικά εισιτήρια, στέγαση, σίτιση) να τα ξοδέψει στην Αθήνα στο Παράρτημα του ξένου Πανεπιστημίου. Και επίσης προβλέπω ότι και οι διδάσκοντες του Περιφερειακού Πανεπιστημίου, θα θελήσουν να μην ξοδεύουν τις ώρες τους στα αεροπλάνα και αεροδρόμια και θα αναζητήσουν ένα καλό μισθό κοντά στο σπίτι τους. Και φυσικά αυτό δεν είναι ενίσχυση του δημοσίου πανεπιστημίου, το αντίθετο μάλιστα.
Αφήγημα 2ο: Τα παραρτήματα των ξένων Πανεπιστημίων, που θα ιδρυθούν θα είναι ποιοτικά διότι θα υπάρχουν αυστηρά κριτήρια.
Η κυβέρνηση μας διαβεβαιώνει ότι τα παραρτήματα των Πανεπιστημίων που θα ανοίξουν στην Ελλάδα θα πιστοποιηθούν πρώτα από την ΕΘΑΕ, η οποία θα ελέγξει την ποιότητά τους. Είναι φανερό ότι για λόγους ισονομίας τα κριτήρια πιστοποίησης από την ΕΘΑΕ θα είναι ίδια με τα κριτήρια που διέπουν τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια. Άρα όπως θα πιστοποιηθεί το Τμήμα Ψυχολογίας του Διδυμοτείχου, το οποίο ιδρύθηκε από τον κύριο Μητσοτάκη, υιοθετήθηκε από το ΔΠΘ και αναγκαστικά θα πιστοποιηθεί από την ΕΘΑΕ (εφόσον τώρα που τέλειωσαν και οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα παραδοθεί και το Δημαρχείο και θα βαπτισθεί ως Πανεπιστημιακό κτίριο), έτσι ένα αναλόγων προσόντων τμήμα (παράρτημα ξένου Πανεπιστημίου) γιατί να μην πάρει άδεια λειτουργίας;
Αφήγημα 3ο: Τα Πανεπιστήμια που θα δημιουργήσουν παραρτήματα στην Ελλάδα θα είναι μη κερδοσκοπικά (όπως …… το Harvard και το Yale).
Μη κερδοσκοπικά σημαίνει ότι δεν αποσκοπούν στο κέρδος, δε μοιράζουν κέρδη στο τέλος του έτους. Για ποιο λόγο λοιπόν θα κάνουν τόσο μεγάλες επενδύσεις (κτίρια, εξοπλισμός, προσωπικό, εγγυητικές). Το πρώτο παράδειγμα παραρτήματος που κυκλοφόρησε είναι η δημιουργία Ιατρικού Τμήματος από το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας, ένα Πανεπιστήμιο Ιδιωτικό και καθόλου «Μη κερδοσκοπικό».
Ο Στέλιος Παναγούτσος είναι καθηγητής ιατρικής του ΔΠΘ και μέλος του Τομέα Παιδείας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής