Βουλγαρία και Ρουμανία μπαίνουν μερικώς στο ζώνη Σένγκεν – Αλλάζουν τα δεδομένα και για τη χώρα μας.

Για πρώτη φορά η Ελλάδα αναμένεται να αποκτήσει χερσαία σύνορα με χώρα μέλος της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων και αγαθών. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα και για τις απλές μετακινήσεις των πολιτών που κινούνται για λόγους αναψυχής, αγορών, επαγγελματικούς ή για κάθε άλλο λόγο.

Αυξημένα μέτρα λαμβάνει η Βουλγαρία για τους ελέγχους των χερσαίων μεταφορών ειδικά σε φορτία από και προς την Αυστρία, καθώς τα μέτρα αναφέρονται σε παράρτημα της απόφασης του συμβουλίου για την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν.

Το συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε την μερική ένταξη Ρουμανίας και Βουλγαρίας στη Σένγκεν από τον Μάρτιο, μόνο όμως για τις αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές.
Η Αυστρία είχε ασκήσει βέτο στην ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας φοβούμενη κατακόρυφη αύξηση των μεταναστευτικών ροών στο έδαφός της, ενώ κάτι αντίστοιχο είχε διαφανεί και για την Ουγγαρία. Η Ουγγαρία είχε ζητήσει να καταργηθεί εισφορά διαμετακόμισης ρωσικού αερίου που έφτανε στο έδαφός της μέσω αγωγού που διασχίζει τη Βουλγαρία. Βουλγαρία και Ουγγαρία τελικά συμφώνησαν στις διαφωνίες τους, όμως η Αυστρία θέτει όρους τη φύλαξη των συνόρων της Βουλγαρίας με την Τουρκία και τη Σερβία, φοβούμενη αύξηση των μεταναστευτικών ροών.

Η απόφαση για μερική είσοδο Ρουμανίας και Βουλγαρίας στη Ζώνη Σένγκεν πρέπει να επικυρωθεί και από τα κοινοβούλια των μελών της ΕΕ- ωστόσο η διαδικασία αυτή θεωρείται τυπική.

Αυτή τη στιγμή, οι συζητήσεις και όλες οι κινήσεις αφορούν στην ένταξη της Βουλγαρίας μερικώς στη ζώνη Σέγκεν για τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές τον Μάρτιο και πλήρη ένταξη στο τέλος του έτους.
Οι δύο χώρες προσπαθούν να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν εδώ και 13 χρόνια, όπως και στο Ευρώ, το οποίο δεν αποκλείεται να αποτελέσει μέρος της οικονομίας τους ακόμη και από το 2025.

Τι είναι η ζώνη Σένγκεν;
Ο χώρος Σένγκεν αποτελεί έναν από τους κύριους πυλώνες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η κατάργηση των συνοριακών ελέγχων άρχισε το 1995, δίνοντας στους πολίτες της ΕΕ το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και άρα τη δυνατότητα διαμονής, σπουδών, εργασίας και συνταξιοδότησης οπουδήποτε στην ΕΕ. Οι τουρίστες και οι επιχειρήσεις μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τα δικαιώματα αυτά.

Τα κράτη της ζώνης Σένγκεν
Η ζώνη του Σένγκεν περιλαμβάνει 26 χώρες, 22 χώρες της ΕΕ και τέσσερις εκτός της ΕΕ: την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν.

Στη ζώνη Σένγκεν (αυτή τη στιγμή) περιλαμβάνονται όλες οι χώρες της ΕΕ εκτός από πέντε: η Ιρλανδία, η οποία εξαιρείται, καθώς και η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος και η Ρουμανία.

Σκοπός και οφέλη
Έως 3,5 εκατομμύρια άτομα διασχίζουν καθημερινά τα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η ελεύθερη κυκλοφορία μπορεί στην πράξη να συνεπάγεται διαφορετικά δικαιώματα για διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, από τουρίστες έως οικογένειες.

Όλοι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να παραμείνουν, ως τουρίστες, σε άλλη χώρα της ΕΕ για διάστημα έως και τρεις μήνες με έγκυρο διαβατήριο ή ταυτότητα. Επίσης, μπορούν να διαμένουν σε άλλο κράτος μέλος για επαγγλεματικούς σκοπός, διατηρώντας το δικαίωμα ίσης μεταχείρισης με τους πολίτες του κράτους μέλους. Οι επιχειρηματίες έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης εγκατάστασης και οι φοιτητές έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν οπουδήποτε στην ΕΕ.

Το κλείσιμο των εσωτερικών συνόρων της ΕΕ θα μπορούσε να επιφέρει εκτιμώμενο κόστος μεταξύ 100 δισ. ευρώ και 230 δισ. ευρώ μέσα σε διάστημα 10 ετών, εμποδίζοντας τη διασυνοριακή μετακίνηση για 1,7 εκατ. άτομα.

Οι κανόνες του Σένγκεν καταργούν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, εναρμονίζοντας και ενισχύοντας την προστασία των εξωτερικών συνόρων της περιοχής. Αφού εισέλθουν στο χώρο Σένγκεν, οι άνθρωποι μπορούν να ταξιδεύουν από τη μία χώρα στην άλλη χωρίς να υποβάλλονται σε συνοριακούς ελέγχους. Ωστόσο, οι εθνικές αρχές ενδέχεται να τους ελέγχουν (κοντά) στα εσωτερικά σύνορα εάν οι πληροφορίες και η πείρα της αστυνομίας δικαιολογούν προσωρινή επιτήρηση.

Η συμφωνία Σένγκεν περιλαμβάνει επίσης μια κοινή πολιτική θεωρήσεων για σύντομες διαμονές υπηκόων τρίτων χωρών και βοηθά τα συμμετέχοντα κράτη να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την καταπολέμηση του εγκλήματος με τη βοήθεια της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας.

Το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν έχει ενισχυθεί για να προσφέρει περισσότερη ασφάλεια στους Ευρωπαίους.

Η λειτουργία των κανόνων του Σένγκεν επηρεάστηκε από την αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ το 2015 και από την αυξανόμενη ανησυχία όσον αφορά την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των τρομοκρατικών και σοβαρών διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα την επανεισαγωγή των συνοριακών ελέγχων από πολλά κράτη μέλη. Το ξέσπασμα της πανδημία του κορονοϊού, το 2020, ώθησε επίσης πολλά κράτη μέλη να επαναφέρουν ελέγχους στα σύνορά τους σε μια προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης του ιού. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο έχει επανειλημένως αποδοκιμάσει την επιβολή ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, τονίζοντας ότι πρέπει να αποτελούν μέτρο έσχατης ανάγκης. Σε ψήφισμα του Απριλίου 2020, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα κράτη μέλη να εγκρίνουν μόνο αναγκαία, συντονισμένα και αναλογικά μέτρα όταν καθιερώνουν και παρατείνουν ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, τονίζοντας την ανάγκη αποκατάστασης της πλήρους λειτουργίας του χώρου Σένγκεν.

Σε έκθεση που εγκρίθηκε στις 30 Μαΐου 2018, το Κοινοβούλιο επέκρινε τη συνέχιση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα στον χώρο Σένγκεν. Οι ευρωβουλευτές του Κοινοβουλίου ασκούν πίεση για σαφέστερους όρους για τη χρήση τους ως έσχατο μέτρο.

Τον Δεκέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση του κώδικα συνόρων του χώρου Σένγκεν για να διασφαλίσει ότι οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα παραμένουν μέτρο έσχατης ανάγκης και να προωθήσει τη χρήση εναλλακτικών μέτρων, όπως οι στοχευμένοι αστυνομικοί έλεγχοι και η ενισχυμένη αστυνομική συνεργασία.

Η πρόταση βρίσκεται υπό επεξεργασία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ευρωβουλευτές έχουν επανειλημμένως καταδικάσει τη συχνή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ, τονίζοντας τον αντίκτυπό τους στην ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της.