Οι νέες κυκλοφορίες των εκδόσεων Επίκεντρο, βρίσκονται ήδη στα βιβλιοπωλεία
Πέντε ιδιαίτερα ενδιαφέροντα βιβλία, μελέτες, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Τα βιβλία είναι των συγγραφέων Κώστα Στούπα, Μανώλη Κανδυλάκη, Θεοχάρη Αναγνωστόπουλου, Σταμάτη Αλαχιώτη και Γιάννη Ζαβολέα.
Ας δούμε τις νέες κυκλοφορίες αναλυτικά.
Η Επερχόμενη Αταξία
Στούπας Κώστας
Ποια είναι η σχέση της βροχής με τη δημοκρατία και της βιομηχανικής επανάστασης με την γυναικεία χειραφέτηση και τους γάμους των ομοφυλοφίλων;
Γιατί ο Τζέιμς Βατ συνεισέφερε περισσότερο από τον Κάρολο Μαρξ στην κατάργηση της δουλείας και προσεχώς της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από άνθρωπο;
Τι σχέση έχει η παγίδα του χρέους με την παγίδα του Σκίνερ και η παγίδα του Θουκυδίδη με την παγίδα της βιολογίας και τον ανθρωπισμό;
Γιατί το Calcoin έχει περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει από το Bitcoin και σε ποιο σημείο του κύκλου της αταξίας βρισκόμαστε;
Ο Κοντράτιεφ, ο Καρντάσεφ, η Μάργκαρετ Ατγουντ ή ο Χ. Τζ. Γουελς έχουν διατυπώσει το καλύτερο σενάριο για το που πάει ο κόσμος;
Τι προμηνύουν τα απανωτά ρεκόρ του SP 500 και της τιμής του χρυσού;
Είναι σε θέση οι κοινωνίες των ανθρώπων από «βούτυρο» και των «νάρκισσων» της Δύσης, να καταλάβουν τι παίζεται;
Αν το καταλάβουν, αντέχουν να θυσιάσουν μέρος των ανέσεων και της ευημερίας με δανεικά προκειμένου να επανεφεύρουν την εκρηκτική δυναμική του ανταγωνισμού, της ελεύθερης αγοράς και της ανοιχτής δημοκρατικής κοινωνίας, χωρίς τις ταυτοτικές υστερίες (των σεβαστών κατά τα άλλα ) επιμέρους μειονοτήτων. Είμαστε σε θέση να επανεκκινήσουμε τον καπιταλισμό;
Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της επερχόμενης περιόδου αταξίας.
Ο Κώστας Στούπας γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1962 και μεγάλωσε στη Δυτική Γερμανία. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ασχολείται με τη δημοσιογραφία και την αρθρογραφία γύρω από θέματα που αφορούν τις χρηματιστηριακές αγορές, την οικονομία και τις πολιτικές εξελίξεις. Έχει εργαστεί μεταξύ άλλων στον Επενδυτή, την Ημερησία, το MegaChanel και το StarChannel, τον Planet FM και τον Real FM. Από το 2008 αρθρογραφεί στο Capital.gr και το Κεφάλαιο.
Αντάρτικες εφημερίδες στη Βόρεια Ελλάδα 1946-1949
Κανδυλάκης Μανώλης
Ενώ στην αρχή οι ειδήσεις και οι τερατολογίες που δημοσίευαν –με επίσημες ανακοινώσεις– οι αντάρτικες εφημερίδες προκαλούσαν ενθουσιασμό και αγωνιστικότητα, όταν τα γεγονότα τις διέψευδαν γίνονταν επικίνδυνες για το ηθικό των ανταρτών. Το μικρό σχήμα (διαστάσεις και σελίδες) των εφημερίδων, η μονοτονία των ειδήσεων, η σιωπή, η έλλειψη αναλύσεων για τις εξελίξεις, η καταφανής επιλογή της ειδησεογραφίας αλλά και η συντριπτική υπεροχή των κυβερνητικών εφημερίδων, όπως και ο μοναδικός ραδιοφωνικός σταθμός τους, αποδείκνυαν συνεχώς τη μειονεκτική θέση των εφημερίδων τους, που περιορίζονταν στις σύντομες ειδήσεις κυρίως για τις ανατολικές Χώρες, μακριά από την Ελλάδα και τον παλμό της. Αντάρτες-πάντοτε, με απειρία σε ζητήματα Επικοινωνίας και του Τύπου, δεν ήταν οι άνθρωποι που χρειάζονταν και που γνώριζαν τον κίνδυνο της ανεύθυνης δημοσιογραφίας. Ασφαλώς οι αντάρτες είχαν τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν τα υλικά για την έκδοση εφημερίδας (χαρτί, μελάνη και ψυχή), όμως η ανάγκη του εύκολου διασκορπισμού και της αποκρύψεως των φύλλων δεν επέτρεπαν κάθε σχετική πρόθεση. Το βιβλίο αυτό έρχεται να καταγράψει –για πρώτη φορά– αυτά τα συμπτώματα και τις ελλείψεις αλλά και τη δύναμη του Τύπου και τον κίνδυνο όταν τον διαχειρίζονται άπειροι και άσχετοι έστω επιστρατευμένοι και μόνο φανατικοί και θαρραλέοι αντάρτες, που όμως δεν επαρκούν…
Ο Μανώλης Κανδυλάκης είναι δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής. Γεννήθηκε το 1934 στη Θεσσαλονίκη και εργάστηκε στις περισσότερες εφημερίδες της. Από το 1973 μέχρι και το 1989 εργάστηκε στον Ελληνικό Βορρά ως ρεπόρτερ και σε επιτελικές θέσεις και μετά ως συνεργάτης. Από το 1984 δραστηριοποιήθηκε στην έρευνα της Ιστορίας του Τύπου της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, έκανε ανακοινώσεις σε Συνέδρια Ιστοριών και δίδαξε Δημοσιογραφία σε Κέντρο Ελευθέρων Σπουδών και σε Σεμινάρια Δήμων, Επιστημονικών φορέων και Δημοσίων Οργανισμών, ενώ το 1999 εκδόθηκε ο πρώτος τόμος της Εφημεριδογραφίας της Θεσσαλονίκης ο οποίος βραβεύθηκε αμέσως από την Ακαδημία Αθηνών. Το έργο ολοκληρώθηκε σε πέντε τόμους και κάλυψε την Ιστορία των εφημερίδων της Θεσσαλονίκης μέχρι το 2018. Παράλληλα εκδόθηκε κατάλογος των εφημερίδων που εκδόθηκαν στην Β. Ελλάδα με ιστορικά στοιχεία τους καθώς και εξιστόρηση των Εφημερίδων του Μυστικού Τύπου της Κατοχής στην Βόρεια Ελλάδα, ενώ ήταν συντάκτης για τον Τύπο της Μακεδονίας και Θράκης στην τετράτομη Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου. Επίσης εκδόθηκαν τα βιβλία του Ο Τύπος της Θεσσαλονίκης κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το συλλογικό βιβλίο Εν Γκαίρλιτς για την αιχμαλωσία του ελληνικού σώματος στρατού. Για την συμβολή του στην έρευνα της Ιστορίας βραβεύθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης με το Χάλκινο Μετάλλιο, από την Ισραηλιτική Κοινότητα, από το Επιμορφωτικό Ίδρυμα της Ενώσεως Συντακτών Η.Ε, Μακεδονίας-Θράκης με το Βραβείο Μαρκίδες Πουλίου μόλις αυτό καθιερώθηκε, από το Ίδρυμα Προαγωγής της Δημοσιογραφίας Μπότση, όπως και από άλλους φορείς.
Μεταξύ αυτοκρατορίας και έθνους-κράτους:
Αναγνωστόπουλος Θεοχάρης
Η Μικρά Ασία υπήρξε ήδη από την αρχαιότητα ένας γεωγραφικός χώρος όπου άκμασε ο ελληνικός πολιτισμός και στη συνέχεια η Ορθοδοξία. Παράλληλα, υπήρξε πάντοτε ένα σταυροδρόμι συνάντησης λαών, εμπόρων, κουλτουρών και ετερογενών θρησκευτικών ομάδων. Ειδικότερα μετά τη μάχη του Ματζικέρτ (1071), όταν και παγιώθηκε η παρουσία των Σελτζούκων Τούρκων στη Μικρά Ασία, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι συνυπήρξαν, εν μέσω φυσικά πολλών μεταβολών και περιπετειών, μέχρι και τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922). Η πόλη που αντικατόπτριζε καλύτερα από κάθε άλλη αυτή την πραγματικότητα ήταν η Σμύρνη, ή «Γκιαούρ Ισμίρ» όπως την αποκαλούσαν οι Τούρκοι. Η πόλη γνώρισε αξιοσημείωτη οικονομική, πολιτιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη τους δύο αιώνες που προηγήθηκαν της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Στο πολυθρησκευτικό και πολυεθνοτικό μωσαϊκό της Σμύρνης ήταν οι Ρωμιοί που σημείωσαν τη μεγαλύτερη πρόοδο στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα. Το πολύπλοκο όμως πέρασμα από την εποχή των μεγάλων αυτοκρατοριών στο σχήμα των εθνικών κρατών, που ξεκίνησε τον 19ο και τελείωσε τον 20ό αιώνα, ήταν φυσικό να μεταβάλει τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Σμύρνη. Η παρούσα μελέτη εστιάζει ακριβώς στην κρίσιμη περίοδο μεταξύ της Νεοτουρκικής Επανάστασης (1908) και της Μικρασιατικής Καταστροφής, όταν η τοπική ελληνορθόδοξη Κοινότητα βρέθηκε αντιμέτωπη με αλλεπάλληλες προκλήσεις και ολοκλήρωσε με τραγικό τρόπο την ιστορική της διαδρομή έπειτα από την κατάρρευση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.
Ο Θεοχάρης Αναγνωστόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Εισήχθη στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αφού έλαβε το πτυχίο του βασικού κύκλου σπουδών, πραγματοποίησε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στον τομέα της Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Ρωμιοσύνης και του σύγχρονου Ελληνισμού κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα. Έχει πραγματοποιήσει εισηγήσεις σε ιστορικά και θεολογικά συνέδρια. Επιπλέον, έχει μεταφράσει ιστορικές, θεολογικές και φιλοσοφικές μελέτες από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα. Επί του παρόντος εργάζεται ως Θεολόγος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ παραδίδει και μαθήματα Εκκλησιαστικής Ιστορίας ως συνεργάτης του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Αναφορά στη Βιοηθική
Αλαχιώτης Ν. Σταμάτης
Η Βιοηθική είναι η Επιστήμη που ασχολείται με την αξιολόγηση της συμπεριφοράς και των πράξεων του ανθρώπου προς την κατεύθυνση του να μην εμποδίζονται οι ευεργετικές εφαρμογές της νέας γνώσης και να περιορίζονται οι κίνδυνοι από τις επιβλαβείς συνέπειές της.
Η Βιοηθική, μια νέα διεπιστημονική και πολυπρισματική προσέγγιση των επιστημονοτεχνολογικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών, ηθικών και φιλοσοφικών προβλημάτων, τα οποία αναδύονται από την εφαρμογή των γενετικών και τεχνολογικών εν γένει νεωτερισμών, είναι μια απαραίτητη «πυξίδα» για τη νέα συναρπαστική πορεία της ανθρωπότητας.
Η βιοηθική στόχευση στις πολύπλευρες ηθικές προεκτάσεις, εφαρμογές και συνέπειες, λ.χ.,
## της κλωνοποίησης και των κλωνοπροϊόντων,
## των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, των μεταλλαγμένων-νεοφανών τροφίμων και του ρόλου της Περιβαλλοντικής Ηθικής,
## της χαρτογράφησης του γονιδιώματος του ανθρώπου, του γενετικού επανασχεδιασμού του και της στόχευσης του «υπερανθρώπου»,
## της επιλογής του φύλου των παιδιών κατά παραγγελία και του γενετικού ντόπινγκ,
## της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και των βλαστοκυττάρων, ομφαλοπλακουντικών και άλλων,
## της γονιδιακής θεραπείας και της φαρμακογονιδιωματικής,
## της ευθανασίας και της «αθανασίας»,
## της υπερνοημοσύνης, της νανοτεχνολογίας, της νανοϊατρικής,
## της σχέσης, εν γένει, τεχνολογικής εξέλιξης και πολιτισμού,
μπορεί να μειώσει την κοινωνική εντροπία (αταξία) που ενεργοποιείται από την πάλη του καινούργιου με το παλιό, στο βιοηθικό σταυροδρόμι του σήμερα και του αύριο.
Ο ρόλος του καθενός που «χειροκροτεί» τη διαμορφούμενη βιοηθική αρένα είναι πρωταγωνιστικός. Διότι η ενημέρωση, η παιδεία και η συνακόλουθη ευθαισθητοποίηση που ελέγχουν τη σωστή εφαρμογή της νέας γνώσης, είναι ο καλύτερος συνδυασμός επιστημονικής και κοινωνικής προσφοράς.
Ο Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης είναι Ομότιμος καθηγητής Γενετικής, π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών και π. Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Η ΜΗΧΑΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ
Ζαβολέας Γιάννης
Η μηχανή και το δίκτυο συνιστούν δύο αντίθετες δομές οργάνωσης, οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές περιπτώσεις για την απόδοση σημασιών αναφορικά με την έννοια της χωρικότητας. Ακριβώς, όμως, εξαιτίας των διαφορών τους, η μηχανή και το δίκτυο μπορούν να αποτελέσουν δύο συμπληρωματικές δομές, ενταγμένες σε ένα σύνθετο πρότυπο. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο διερευνάται στην παρούσα έρευνα.
Αρχικά εντοπίζονται και αξιολογούνται οι διαφορές και οι αναλογίες μεταξύ μηχανής και δικτύου ως τεχνολογικά επιτεύγματα και ακόλουθα ως προς την προσαρμογή τους στην απόδοση της έννοιας της χωρικότητας. Ανάλογα διερευνώνται οι δυνατότητες συγκρότησης ενός σύνθετου προτύπου που να συνδυάζει τις δύο δομές, με εφαρμογή στο σχεδιασμό του χώρου. Μέσα από σχετικές προσπάθειες του μοντερνισμού κατά το Μεσοπόλεμο και τον ύστερο μοντερνισμό πάνω άλλοτε στη μία δομή άλλοτε στην άλλη, αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των δύο δομών ταυτόχρονα, όμως, διαπιστώνεται ότι οι δομές αυτές λειτουργούν συμπληρωματικά, έτσι ώστε να ικανοποιείται μια πιθανή μεταξύ τους σχέση. Η παρατήρηση αυτή ισχυροποιείται με την εξέταση επιλεγμένων αρχιτεκτονικών παραδειγμάτων της πρόσφατης περιόδου, οπότε και καταδεικνύεται η καταλληλότητα του συνδυαστικού προτύπου μηχανή/δίκτυο στη συγκρότηση του χώρου.
«Το πρότυπο μηχανής και δικτύου θα ήταν κατάλληλο στο να περιγράψει τη γέννηση, την εξέλιξη, τις αλληλεπιδράσεις, τις μεταλλάξεις, το θάνατο και την αναγέννηση για κάθε μορφή συγκέντρωσης, οργάνωσης, τρόπου σύνταξης της σκέψης, έκφρασης και απόδοσης σημασιών, επίσης τους σχηματισμούς σύνθετων ή και απλούστερων μορφών τάξης, μερικής αταξίας ως και του απόλυτου χάους. Εκτιμώντας το εύρος και τις προεκτάσεις των εφαρμογών αυτών, πάνω στο πρότυπο μηχανής και δικτύου θα μπορούσε πιθανά να αναπαρασταθεί με επάρκεια κάθε στοιχείο, συνθήκη και γεγονός αναφορικά με την από κοινού συνεισφορά τους στη συγκρότηση του χώρου».
Ο Γιάννης Ζαβολέας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Παράλληλα διατηρεί τιμητικό ακαδημαϊκό τίτλο με το University of New South Wales (UNSW) στο Sydney της Αυστραλίας. Έχει διδάξει αρχιτεκτονική στα UNSW και The University of Newcastle της Αυστραλίας, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Πολυτεχνείο Κρήτης. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ, δίπλωμα / PhD) και το University of California Los Angeles (υπότροφος Ιδρύματος Ωνάση), επίσης Comparative Media Studies στο Massachusetts Institute οf Technology (CMS/MIT, υπότροφος Ιδρύματος Γεωργίου και Μάρης Βεργωτή). Ακαδημαϊκός Επισκέπτης στα Πανεπιστήμια Κύπρου, Dortmund Fachhochschule και Architectural Association, επίσης Βοηθός Καθηγητή στο Εργαστήριο Ψηφιακών Μέσων του ΜΙΤ. Έχει προσκληθεί να δώσει ομιλίες σε πανεπιστήμια μεταξύ άλλων στη Γερμανία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Εργάσθηκε ως αρχιτέκτονας (Los Angeles, Βοστόνη, Αθήνα), επίσης στην παραγωγή ταινιών (SONY Imageworks, Los Angeles) και ως Art Director (Games-to-Teach, MIT/Microsoft). Διερευνά νέες δομές, μεθόδους και καινοτομίες με αναφορά στις φυσικές επιστήμες, τη φιλοσοφία, τις τέχνες και την τεχνολογία, ως διευρυμένο σύνολο από «εργαλεία σκέψης» (tools-for-thought) στην αντιμετώπιση προκλήσεων για την Αρχιτεκτονική στη Μετά-το-Ανθρωπόκαινο εποχή. Σχετικά, συμμετείχε στο ερευνητικό πρόγραμμα Bio-Shelters (UNSW), με θέμα το σχεδιασμό τεχνητών υφάλων για την αναβάθμιση της ποιότητας των υδάτων και της βιοποικιλότητας στις παράκτιες περιοχές του Sydney.
Είναι συγγραφέας και συνεπιμελητής των επιστημονικών εκδόσεων Nexus Network Journal «Patterns and Spatial Organisation: Culture, History and Future Perspectives» (Birkhauser/Springer 2021), Computational Design: From Promise to Practice (AVedition 2020), και Surface: Digital Materiality and the New Relation between Depth and Surface (ΕΑΑΕ 2013). Έχει πλήθος δημοσιεύσεων και διακρίσεων όπως: καλύτερη εισήγηση στο συνέδριο Mongeometrija (Serbian Society for Geometry and Graphics SUGIG, Νονi Sad 2018), Excellence in Research Creative Works (The University of Newcastle 2014), καλύτερη διδακτορική διατριβή (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ για τα έτη 2011 έως 2014 από το Κληροδότημα Σαράφη), έπαινος στο διαγωνισμό Εφήμερες Κατασκευές για τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 (Αθήνα 2002) και 1ο βραβείο στο διαγωνισμό interactive storytelling (SONY/MIT 2001).
«Πώς θα έπρεπε λοιπόν να αρχίζει σήμερα η εκπαίδευση του αρχιτέκτονα; Σε ένα παλιό σχεδιαστήριο με τα σχεδιαστικά εργαλεία αιώνων ή σε ένα φορητό υπολογιστή με ασύρματη επαφή στο Διαδίκτυο; Έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες για να αρχίσει η εκπαίδευση αυτή σε φορητό υπολογιστή με ασύρματη επαφή στο Διαδίκτυο, χωρίς σχεδιαστήριο, χωρίς μολύβι; Με το ερώτημα αυτό βρέθηκε αντιμέτωπος ο συγγραφέας του βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας όταν κλήθηκε να διδάξει σε πρωτοετείς σπουδαστές αρχιτεκτονικής και είναι πιθανό να δόθηκε στην έρευνα που οδήγησε στη συγγραφή του προσπαθώντας να απαντήσει σε ορισμένες πτυχές του. Κινήθηκε στο ενδιάμεσο της μοντέρνας εποχής, που αντιμετώπισε τη μηχανή ως πρότυπο, και μιας μεταγενέστερης εποχής, που έδωσε την πρωτοκαθεδρία στο δίκτυο.
Οι εμβαθύνσεις του έχουν περιγράψει τη μεταβολή αυτή αλλά και την προβολή της στο σύγχρονο σχεδιασμό του χώρου, στην εποχή της πληροφορίας. Με αυτό τον τρόπο έχει θέσει θεωρητικά θεμέλια για την κατανόηση και την ερμηνεία των πιο σημαντικών αλλαγών στο χώρο της αρχιτεκτονικής των τελευταίων χρόνων». — Παναγιώτης Τουρνικιώτης