Ολοκληρώθηκαν το Σάββατο 20 Μαίου 2023 οι εκδηλώσεις για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, που διοργάνωσαν οι ποντιακοί-πολιτιστικοί σύλλογοι , σε συνδιοργάνωση με το Δήμο της Αλεξανδρούπολης από 17 – 20/5/2023.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν την Τετάρτη 17/5/2023 στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης με τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής ΄΄Πατριδογνωσία Πόντου΄΄ της Σοφίας Αμπερίδου, η οποία διήρκησε έως και το Σάββατο 20 Μαίου.

Τους προσκεκλημένους καλωσόρισε η πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Ποντίων Ν. Εβρου ΄΄ΑΛΕΞΙΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ΄΄ Δέσποινα Κοτακίδου και στη συνέχεια παρουσίασε τη ζωγράφο Σοφία Αμπερίδου και το έργο της. Κατόπιν έδωσε το λόγο στον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού & Αθλητισμού Θεόδωρο Βουρδόλη για ένα σύντομο χαιρετισμό. Ο κ. Βουρδόλης στο λόγο του , μεταξύ άλλων επεσήμανε την απόφαση του Δήμου να στηρίξει τις εκδηλώσεις των συλλόγων για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.

Ο Δήμαρχος Ιωάννης Ζαμπούκης κατά την επίσκεψή του συνομίλησε με τη ζωγράφο και περιεργάστηκε τα έργα της. Επίσης παρέστησαν ο εκπρόσωπος του Στρατηγού της 12ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού Αν/χης Τέλλιος Σταμούλης, ο πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού κέντρου Ν. Εβρου Στάθης Ασπιώτης , μέλη και φίλοι των συλλόγων.
Η έκθεση που διήρκεσε έως το Σάββατο 20/5 προσέλκυσε αρκετούς επισκέπτες κάθε ηλικίας, όπως νηπιαγωγεία, φοιτητές, καθηγητές κ.λ.π.

Τα εγκαίνια διάνθησαν με παραδοσιακή ποντιακή μουσική οι καλλιτέχνες : Κεφαλίδης Χάρης (τραγούδι), Κουμουλίδης Γιώργος (λύρα) και Φωτιάδης Θεόδωρος (νταούλι) ενώ προσφέρθηκαν και κεράσματα στους προσκεκλημένους.

Στη συνέχεια την Παρασκευή 19 Μαίου – ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό και ξεκίνησε η τελευταία και χειρότερη φάση της Γενοκτονίας (19 Μαίου 1919) , πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη λαμπαδηφορία στη μνήμη των θυμάτων.

Για πρώτη φορά φέτος η λαμπαδηφορία ξεκίνησε από το λιμάνι, καθώς τον Ιούνιο του 1920 κατέφτανε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης (τότε Δεδεαγάτς) το πρώτο κύμα Ποντίων προσφύγων από τις περιοχές του Καυκάσου – Νότιας Ρωσίας.

Της πορείας, που διήλθε από την οδό Κύπρου – Λεωφ. Δημοκρατίας με κατάληξη το Μνημείο των Αγωνιστών του Πόντου προπορεύονταν τα λάβαρα των συνδιοργανωτών συλλόγων με τη συνοδεία των νταουλιών της Μαρίας Κουντουδάκη και Χρήστου Τσεπνίδη.

Στο Μνημείο ο κόσμος τραγούδησε τα ποντιακά τραγούδια ΄΄Την πατρίδα μ΄ έχασα΄΄ και το ΄΄Αναστορώ τα παλαιά΄΄ με τη συνοδεία του λυράρη Παναγιώτη Σιδηρόπουλου και αφού έψαλε τον Εθνικό ύμνο, αποχώρησε μέσα σε κλίμα συγκίνησης.

Την πορεία ακολούθησε ο Δήμαρχος Ιωάννης Ζαμπούκης, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Πρόεδρος των Πολιτιστικών Φορέων Ν. Εβρου (Ε.ΠΟ.Φ.Ε.) Δημήτρης Κελεμίδης καθώς και μέλη και φίλοι των συλλόγων.

Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν με την ημερίδα που διοργανώθηκε στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης το Σάββατο 20/5/2023 με τίτλο ΄΄100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάνης 1923-2023΄΄.

Οι αξιόλογοι ομιλητές Αγτζίδης Βλάσης, διδάκτωρ σύγχρονης ιστορίας, Κυριακίδης Θεοδόσης, διδάκτωρ νεότερης ιστορίας, Dr. Phil.Tessa Hofmann (η ομιλία της πραγματοποιήθηκε μέσω skype, καθώς για λόγους υγείας δεν μπόρεσε να ταξιδέψει από το Βερολίνο) , Μιχαηλίδης Χαράλαμπος (ο οποίος εκπροσώπησε τον Καλαιτζίδη Δημήτρη, κοινωνικό λειτουργό που για επαγγελματικούς λόγους στο εξωτερικό δεν μπόρεσε να παραστεί) , Αμπερίδου Σοφία, εικαστικός/αγιογράφος και Πετρίδης Νίκος, ιστορικός/συγγραφέας μίλησαν για τις Γενοκτονίες των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων και το διεθνές πλαίσιο που πραγματοποιήθηκαν αυτές , για τις κριτικές και επισημάνσεις στο ζήτημα της Γενοκτονίας, για τον απολογισμό των 100 χρόνων από τη Συνθήκη της Λωζάνης (1913-2023), για τις ψυχοπαθολογικές πτυχές του θύτη, για τη συμβολή της ζωγραφικής στην ιστορική μνήμη και για τη Μαύρη δεκαετία του Πόντου (1914-1924).

Ο Πρόεδρος του Μορφωτικού-Πολιτιστικού Συλλόγου Παλαγίας ΄΄Ο Μέγας Αλέξανδρος΄΄ Στεφανίδης Παύλος αφού χαιρέτησε εκ μέρους των συνδιοργανωτών συλλόγων τους προσκεκλημένους , κάλεσε στο βήμα τον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού & Αθλητισμού Θεόδωρο Βουρδόλη – ως εκπρόσωπο του Δημάρχου Ιωάννη Ζαμπούκη για ν΄ απευθύνει σύντομο χαιρετισμό. Στη συνέχεια ο λόγος δόθηκε στον πρόεδρο της Κοινότητας των Αρμενίων Βακτρές Μαρουκιάν για σύντομο χαιρετισμό, καθώς η Γενοκτονία που υπέστησαν οι χριστιανικοί λαοί στην καθ΄ ημάς Ανατολή είχε τον ίδιο θύτη μεταξύ των Ελλήνων και Αρμενίων.

Στην εκδήλωση παρέστησαν μεταξύ άλλων ο εκπρόσωπος του Στρατηγού της 12ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού Σχης Καρασσάβας Βίκτωρ, ο υποψήφιος βουλευτής Εβρου Βασίλης Τσολακίδης, η πρόεδρος του συλλόγου παλιννοστούντων και μη ΄΄ΑΡΓΩ΄΄ Τατεβοσιάν Ελενα, ο συγγραφέας Ομηρος Μαυρίδης , η εκπαιδευτικός και ποιήτρια Αννα Δεληγιάννη-Τσιουλπά και αρκετά μέλη και φίλοι των συλλόγων.
Στο τέλος της ημερίδας προσφέρθηκαν στους ομιλητές τιμητικές πλακέτες.

Την ημερίδα συντόνισε η Υποπλοίαρχος(ε.α.) Ουρανία Πανταζίδου Π.Ν.

Οι συνδιοργανωτές σύλλογοι θέλουν να ευχαριστήσουν όλους όσους συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην οργάνωση των εκδηλώσεων.

α. Το Δήμο της Αλεξανδρούπολης για την αμέριστη στήριξή του.

β. Τη μεταφορική εταιρεία Σ.Ι.Φ.Α ́Εβρου για την ασφαλή μεταφορά των έργων της ζωγράφου Σοφίας Αμπερίδου από την Θεσσαλονίκη στην Αλεξανδρούπολη καθώς και την επιστροφή τους.

γ. Το προσωπικό της Διεύθυνσης Αστυνομίας της Αλεξανδρούπολης για την υποστήριξη στην πραγματοποίηση της λαμπαδηφορίας, όπως συμβάλλει κάθε χρόνο.

δ. Τον κ. Τσελεπιώτη Μανώλη και κ. Κουματζίδου Μαρία για την ηλεκτρονική και επικοινωνιακή υποστήριξη των εκδηλώσεων.

ε. Την Στρατιωτική Λέσχη Αλεξανδρούπολης για την τεχνική υποστήριξη.

στ. Το Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης για τη φιλοξενία της έκθεσης και της ημερίδας.

ζ. Το βιβλιοπωλείο Δημητριάδη για τη υποστήριξη στην ημερίδα.

Οι Πρόεδροι των συνδιοργανωτών συλλόγων:
Κοτακίδου Δέσποινα, Μορφωτικού Συλλόγου Ποντίων Ν. Εβρου ΄΄ΑΛΕΞΙΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ΄΄,
Τσιόγκα Γεωργία , Πολιτιστικού Συλλόγου Αετοχωρίου ‘’Η ΣΑΝΤΑ’’ ,
Στεφανίδης Παύλος, Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Παλαγίας ΄΄Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ΄΄
Νικολαίδης Μιχάλης, Πολιτιστικού Συλλόγου Πεύκων ‘’Οι Ρίζες’’ ,
Ελενίδης Γεώργιος, Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Χηλής ΄΄Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ΄΄