Ιδιαίτερη είναι η τιμή για τη συγγραφέα Μαρία Ηλιού και τις εκδόσεις Μίνωας, καθώς το βραβείο αφηγηματικού πεζού λόγου του ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το 2022 απονεμήθηκε στη συγγραφέα Μαρία Ηλιού για το μυθιστόρημα Μια φιλία στη Σμύρνη.
Η συγγραφέας και σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού αφηγείται την ιστορία της φιλίας τεσσάρων φίλων από διαφορετικές θρησκείες και εθνότητες στη Σμύρνη των αρχών του περασμένου αιώνα. Εκατό χρόνια μετά την Καταστροφή, παρουσιάζεται ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για την αστική, κοσμοπολίτικη πόλη.

Το βιβλίο
Το μυθιστόρημα Μια φιλία στη Σμύρνη είναι η ιστορία της φιλίας της Άννας, της Ρόζας, του Ρεσάτ, του Ισαάκ και των οικογενειών τους –Βλαστού, Μπερμπεριάν, Κασαμπά και Μοντιάνο– από το 1912, όταν τα παιδιά είναι οκτώ χρονών στη Σμύρνη, έως την Καταστροφή το 1922 και στη Νέα Υόρκη το 1962. Μετά από ευτυχισμένα χρόνια, τα παιδιά και οι οικογένειές τους αρχίζουν να ζουν στιγμές αγωνίας με τους διωγμούς του ’14 και με τον Ευρωπαϊκό πόλεμο που ξεσπάει. Αλλά η Σμύρνη πάντα σώζεται και οι Σμυρνιοί ξέρουν να μην χάνουν το κέφι τους. Ακόμη και όταν το αγγλικό πολεμικό Ευρύαλος βομβαρδίζει το ’16 τα οχυρωματικά έργα στον κόλπο της Σμύρνης, οι φίλοι συναντιούνται στο Quai αργά το απόγευμα να δουν τους πίδακες που τινάζονται ψηλά στη θάλασσα όταν το πολεμικό πλοίο αστοχεί. Οι Άγγλοι έχουν ειδοποιήσει ότι δεν θα χτυπήσουν τη Σμύρνη. Καθώς όμως τα παιδιά μεγαλώνουν προσπαθώντας να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους, η πόλη τους κινδυνεύει όλο και περισσότερο. Το Μια φιλία στη Σμύρνη είναι μια ιστορία ενηλικίωσης όπου οι άνθρωποι, μετά από εφιαλτικές στιγμές το φθινόπωρο του ’22, βρίσκουν τη δύναμη να ζήσουν.

Η συγγραφέας
Η Μαρία Ηλιού είναι γνωστή σεναριογράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου, βραβευμένη στην Αμερική και την Ευρώπη. Έχει σκηνοθετήσει ταινίες μεγάλου μήκους fiction αλλά και ντοκιμαντέρ.
Τα τελευταία χρόνια σκηνοθετεί ιστορικά ντοκιμαντέρ που έχουν να κάνουν με την ιστορία της Ελλάδας. Με τη συνεργασία των μη κερδοσκοπικών εταιριών ΠΡΩΤΕΑΣ & PROTEUS NY Inc και με τη χορηγία σημαντικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και της Αμερικής, ανακαλύπτει και συντηρεί άγνωστο οπτικό υλικό για τα θέματα των ιστορικών ντοκιμαντέρ της από αρχεία του εξωτερικού. Στην Ελλάδα τα ντοκιμαντέρ αυτά πρωτοπαρουσιάζονται στο Μουσείο Μπενάκη με ιστορικό σύμβουλο τον Αλέξανδρο Κιτροέφ και στη συνέχεια προβάλλονται στους κινηματογράφους και την τηλεόραση. Τα ντοκιμαντέρ αυτά εκτός από το άγνωστο οπτικό υλικό φέρνουν και μια νέα ματιά στην ιστορία μας.
Παράλληλα με το ίδιο υλικό των ντοκιμαντέρ παρουσιάζει φωτογραφικές εκθέσεις και φωτογραφικά λευκώματα. Από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ κυκλοφορούν τα φωτογραφικά λευκώματα «Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922» και «Η Αθήνα, Από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896».
Οι πιο γνωστές της ταινίες είναι, οι ταινίες μυθοπλασίας «Οι Τρεις εποχές», «Αλεξάνδρεια μια ερωτική ιστορία» και τα ιστορικά ντοκιμαντέρ, «Το Ταξίδι, το Ελληνικό όνειρο στην Αμερική», «Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922», «Από τις δυο πλευρές του Αιγαίου, Διωγμός και ανταλλαγή πληθυσμών, 1922-1924», «Αγαπημένη θεία Λένα» και «Η Αθήνα από την ανατολή στην δύση, 1821-1896» που παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού πολιτισμού.
Σπούδασε λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα (από όπου αποφοίτησε με άριστα και τιμητική διάκριση) και στην συνέχεια κινηματογράφο στην Ιταλία (Ipotesi Cinema) και στη Νέα Υόρκη στο New York University. Υπήρξε υπότροφος της Casa D΄Italia και του Ιδρύματος Fulbright. ΄Έχει εργαστεί στην Ιταλία ως βοηθός σκηνοθέτη με τους Giuseppe και Bernardo Bertlolucci και στη Νέα Υόρκη για τις ταινίες της. Είναι μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας του Κινηματογράφου και της European Film Academy.