Πράσινες Ειδήσεις

Τον δικό τους καθημερινό και άνισο αγώνα για τη διάσωση του συμπαθέστερου και πιο χαρακτηριστικού τετράποδου της Ελληνικής Υπαίθρου δίνουν τα κέντρα διάσωσης των γαϊδουριών στην Χώρα μας. Με τον πληθυσμό των όνων να έχει μειωθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, εκατοντάδες παραμελημένα, τραυματισμένα και γέρικα γαϊδουράκια βρίσκουν καταφύγιο στους χώρους, που έχουν δημιουργήσει ειδικά γι’ αυτό τον σκοπό Έλληνες και ξένοι εθελοντές. Αν και το γεγονός της σταδιακής εξαφάνισης των γαϊδουριών από την Χώρα μας είναι γνωστό, οι άνθρωποι που ασχολούνται με την προστασία των ιπποειδών επισημαίνουν ότι το πρόβλημα έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις την τελευταία διετία, εξαιτίας της άκρατης οικονομικής ύφεσης. Η σημερινή χρήση του όνου στην Ελλάδα έχει περιοριστεί στις αγροτουριστικές επιχειρήσεις και ο πληθυσμός μειώνεται ραγδαία χρόνο με τον χρόνο. Αν και ποτέ δεν έχει γίνει επίσημη μελέτη ούτε καν της μοναδικής αναγνωρίσιμης ελληνικής φυλής, του αρκαδικού όνου, αλλά ούτε και καταγραφή του πληθυσμού τους, υπολογίζεται πως από τα 508.000 ζώα που υπήρχαν στην Χώρα το 1950 σήμερα υπάρχουν λιγότερα από 16.000. Μόλις το 3% του πληθυσμού των όνων που ζούσε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’60 έχει επιβιώσει σήμερα. Ο Equus asinus, όπως είναι η επιστημονική ονομασία του γαϊδάρου που ζει στην Χώρα μας, είναι ένα εξαιρετικά ανθεκτικό ζώο, το οποίο όμως χρειάζεται κάποια βασική φροντίδα. Είναι λιτοδίαιτος αλλά απαιτητικός στο νερό, ενώ θα πρέπει να έχει απαραίτητα πρόσβαση σε σκιά. Με την κατάλληλη φροντίδα, μπορεί να φτάσει σε ηλικία μέχρι και τα πενήντα χρόνια. Στην Ελλάδα, οι όνοι διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων περιοχών της Χώρας μας, (ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα). Η συμβολή τους στην εξέλιξη της ελληνικής γεωργίας ήταν καθοριστική μέχρι την εισαγωγή των αγροτικών μηχανημάτων, οπότε τα γαϊδούρια απαξιώθηκαν. Αντίθετα, περίοπτη υπήρξε ανέκαθεν η θέση του γαϊδάρου στην ελληνική παράδοση και λαογραφία. Στην προελληνική εποχή της Αρκαδίας, ο γάιδαρος εμφανίζεται κυρίαρχος. Κεφαλή γάιδαρου είχε ο τυφώνας, τρομερό τέρας της μυθολογίας, ενώ ο Βάκχος και ο Ήφαιστος απεικονίζονται συχνά να ιππεύουν γαϊδούρια. Εκτός από τον Ήφαιστο και το Βάκχο, ο γάιδαρος θεωρούνταν επίσης ιερό ζώο της Εστίας και του Πριάπου και βρέθηκε σε αρκετές αγγειογραφίες και νομίσματα από ανασκαφές σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Σήμερα, οι γάιδαροι δίνουν το δικό τους αγώνα επιβίωσης. Αντιστέκονται μαζί με τους ηλικιωμένους ιδιοκτήτες τους, έχοντας βρει καταφύγιο κυρίως στα νησιά, όπου ακόμα είναι χρήσιμοι. Τείνουν πλέον να γίνουν τα απομεινάρια ενός πολιτισμού που χάνεται. Εντούτοις, αρκετοί «ονοκέφαλοι» κτηνοτρόφοι διατηρούν εκτροφές – καταφύγια με σεβαστό αριθμό γαϊδάρων σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, αντιστεκόμενοι στον «ονειδισμό» της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Καλό μήνα σε όλες και όλους σας!!!

Χρήστος Κ. Γκιουμουσίδης,

Γεωτεχνικός – Δασολόγος

Master στην Περιβαλλοντική Πολιτική &

Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Υπαίθρου

chgioum@hotmail.com