Του Γιώργου Ματζαρίδη
Ο Αθλητισμός αποτελεί αξία στην ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Έχει τεράστια επιρροή επάνω του και πολλές φορές διαμορφώνει την προσωπικότητά του. Αποτελείται από τρεις μορφές, με βάση τον τρόπο προσέγγισης του από το άτομο. Την ενεργητική που αφορά την σωματική δραστηριότητα, την παθητική που αφορά κυρίως την ψυχαγωγία μέσου του αθλητισμού και την αγωνιστική που αφορά την άθληση με στόχο την συμμετοχή και διάκριση σε αγώνες. Κάθε μία μορφή από τις παραπάνω, έχει να προσφέρει κάτι το διαφορετικό, κάτι το μοναδικό.
Τι ακριβώς σημαίνει ενεργητική και παθητική προσέγγιση του αθλητισμού; Τι είναι ο αγωνιστικός αθλητισμός; Και γιατί άραγε έχει τόσο μεγάλη επίδραση στον άνθρωπο αυτή η τόσο πολυσυζητημένη έννοια του αθλητισμού;
Η έννοια του αθλητισμού λοιπόν, ασκεί τόσο μεγάλη επιρροή στον άνθρωπο, καθώς αποτελεί μια ιδεατή απεικόνιση της ζωής του βασισμένη πάνω στα ιδανικά και το αξιακό του σύστημα και γι’ αυτό γίνεται τόσο αρεστός και αποδεκτός, επίσης εμπεριέχει πολύ έντονες συγκινήσεις, γεμίζει με αναμνήσεις, προσφέρει ψυχαγωγία και συνάμα χαρακτηρίζεται από παιδαγωγικό ύφος. Επομένως δεν έχει λόγο να μην ταυτιστεί με την έννοια του αθλητισμού ανάγοντας την σε κοινωνική αξία, καθώς τον βοηθάει να συνεχίσει ως καλύτερος άνθρωπος στο μέλλον. Ο τρόπος με τον οποίο βέβαια πετυχαίνει όλα τα παραπάνω, θα αναλυθεί στην συνέχεια μέσα από τις τρεις μορφές του.
Αρχικά, η ενεργητική προσέγγιση του αθλητισμού προβλέπει την σωματική άσκηση. Μέσα από την σωματική άσκηση δίνεται η δυνατότητα στον άνθρωπο να αποκτήσει ένα υγιέστερο και δυνατότερο σώμα το οποίο θα τον βοηθήσει στην καθημερινότητα του, κάνοντας τον πιο δραστήριο και ανθεκτικό, γεμίζοντας τον αυτοπεποίθηση. Μέσω της σωματικής άσκησης όμως, ο ψυχικός κόσμος του ατόμου έχει να αποκομίσει κι αυτός πολλά οφέλη, καθώς η γυμναστική ηρεμεί τον άνθρωπο ο οποίος εκτονώνεται αποβάλλοντας άγχος, στρες και στεναχώριες που τον απασχολούν. Επιπλέον, όταν αυτή γίνεται με έναν εντονότερο ρυθμό, φέρνει τον αθλούμενο αντιμέτωπο με κρυφές φοβίες και αδυναμίες δίνοντας του έτσι την ευκαιρία να τις ανακαλύψει και να τις υπερνικήσει.
Επόμενη κατηγορία, η παθητική προσέγγιση του αθλητισμού, περιλαμβάνει κυρίως την ψυχαγωγία που αντλούμε μέσα από την παθητική ενασχόληση μας με τον αθλητισμό. Ψυχαγωγία, που δίνεται με την παρακολούθηση κυρίως αθλητικών αγώνων ή με την παρακολούθηση της πορείας μίας αθλητικής ομάδα ή ενός αθλητή σε ένα γενικότερο επίπεδο. Παρότι η συγκεκριμένη μορφή προσέγγισης του αθλητισμού φαντάζει υποδεέστερη των άλλων, αντιθέτως είναι ιδιαίτερα προσοδοφόρα για τον θεατή, καθώς τον φέρνει σε επαφή με αξιέπαινες και άξιες προς μίμηση ενέργειες αθλητών, όπως ο σεβασμός προς τον αντίπαλο ή η παραδοχή του λάθους, αλλά και με απαράδεκτες και άξιες προς αποφυγή ενέργειες αθλητών μέσα και έξω από τα γήπεδα, όπως η εξύβριση του διαιτητή και η χρήση απαγορευμένων ουσιών. Ενέργειες δηλαδή που θα πρέπει να αποστρέφεται ο κάθε άνθρωπος.
Την τελευταία μορφή προσέγγισης της έννοιας του αθλητισμού, αποτελεί η αγωνιστική προσέγγιση του και περιλαμβάνει την προετοιμασία του ατόμου που πλέον χαρακτηρίζεται ως αθλητής για την συμμετοχή του σε αθλητικούς αγώνες. Συνήθως την κατηγορία αποτελούν παιδιά -κάτι που της δίνει έντονο παιδαγωγικό χαρακτήρα- λόγο του αυξημένου ελεύθερου χρόνου που διαθέτουν και της έλλειψης υποχρεώσεων. Η ενασχόληση αυτή του νέου με όλη αυτή την διαδικασία λειτουργεί κυριολεκτικά ως ένας προσομοιωτής της ζωής, ως ένα σχολείο δηλαδή που σίγουρα έχει να του προσφέρει απίστευτα πολλά πράγματα. Η χαρά της νίκης, η στεναχώρια της ήττας, το δέος μπροστά στον ισχυρότερο αντίπαλο, η ανυπομονησία για αγώνα, το άγχος πριν από μια κούρσα, η οργή για το λάθος του διαιτητή, η απογοήτευση που φέρνει ένας τραυματισμός, η χαρά της γνωριμίας με συναθλητές από όλη την χώρα, όλα τους συναισθήματα πανίσχυρα που επιδρούν τόσο έντονα στον εύπλαστο χαρακτήρα του νέου φέρνοντάς τον σε βαθύτατη επαφή με τον εαυτό του τον οποίο και αναζητεί σε αυτά τα πρώιμα σταδία της ζωής του. Όλα τα παραπάνω συναισθήματα είναι προϊόν ενός αγώνα ή ακόμα και μίας προπόνησης που κρύβουν πίσω τους ιστορίες απίστευτες που μόνο στον χώρο του αθλητισμού μπορούν να υπάρξουν. Κάθε συναίσθημα από τα παραπάνω μια ανάμνηση, κάθε ανάμνηση μια ιστορία και κάθε ιστορία ένα μάθημα ζωής.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω πως ο αθλητισμός αποτελεί κοινωνικό θεσμό με βαθύτατη επιρροή στον άνθρωπο, είναι παντού γύρω μας και η ενασχόληση του ανθρώπου με αυτόν κρίνεται απαραίτητη για την ψυχική και σωματική του υγεία. Αρκεί να μην τον προσεγγίζει μόνο με παθητικό τρόπο. Μόνο ο κατάλληλος συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής (ή αγωνιστικής) προσέγγισης είναι αυτός που θα δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα.