To παράδειγμα της Πάτρας και της Λάρισας θα πρέπει να ακολουθήσει και η Αλεξανδρούπολη στο επίπεδο της διεκδίκησης της υπογειοποίησης της σιδηροδρομικής γραμμής που διέρχεται από τον αστικό ιστό της πόλης και την κόβει στα δύο.
Πρώτη στη διεκδίκηση έρχεται η Πάτρα με μία μακρά ιστορία σε αυτό το θέμα, η οποία ξεκινάει από το 2007 και κορυφώνεται αυτές τις ημέρες από την ίδια την δημοτική αρχή.
Στην περίπτωση της Αθήνας, είχαμε την προσφυγή στο ΣτΕ στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, την δικαίωση του Δήμου που τελικά οδήγησε στο διαγωνισμό για τη Σήραγγα Σεπολίων που ουσιαστικά υπογειοποιεί όλο το τμήμα βόρεια του Κεντρικού Σταθμού της πόλης. Το έργο έχει ήδη ξεκινήσει.
Το ζήτημα της ανισοπεδοποίησης ή υπογειοποίησης των γραμμών στο σιδηρόδρομο, στη σημερινή εποχή που μιλάμε για γιγάντωση των εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών είναι μία κουβέντα που αναπόφευκτα μπαίνει στο τραπέζι των μελλοντικών έργων στις αστικές περιοχές. Δεν είναι δυνατό να μιλάμε για ταχεία ανάπτυξη του σιδηρόδρομου και να έχουμε εκατοντάδες ισόπεδες -και αφύλακτες πολλές φορές- διαβάσεις που είναι εν δυνάμει κίνδυνος για τον ίδιο το σιδηρόδρομο και την αξιοπιστία που θέλει να χτίσει.
Ειδικά για την Αλεξανδρούπολη υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες για το θέμα του σιδηροδρόμου και μια τέτοια διεκδίκηση δεν θα πρέπει να θεωρείται ανέφικτη. Πρόσφατα μάλιστα πληροφορηθήκαμε πως μια Αμερικανική κοινοπραξία έχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον να αναλάβει άμεσα την σιδηροδρομική διασύνδεση του λιμανιού της Αλεξαδρούπολης με τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό αποκάλυψε προ ημερών ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Κώστας Α. Καραμανλής μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο του 4ου Thessaloniki Summit.
Προς αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση θα φέρει στους επόμενους 3-4 μήνες νέο θεσμικό πλαίσιο που να επιτρέπει την υλοποίηση τέτοιων έργων με καινοτόμα εργαλεία και σχήματα, έτσι ώστε ένας ιδιώτης να μπορεί να δίνει μια κοστολογημένη πρόταση για την γρήγορη υλοποίηση τέτοιων έργων υποδομής.

Σε ότι αφορά το ιστορικό της σιδηροδρομικής γραμμής η οποία διέρχεται από τον αστικό ιστό της πόλης αξίζει να θυμηθούμε τα εξής:
Το 2007 μετά από αίτημα της ΕΡΓΟΣΕ ζητήθηκε παράταση ισχύος της αρχικής απόφασης για ένα έργο το οποίο προέβλεπε νέα χάραξη της σιδηροδρομικής γραμμής, με παράκαμψη του αστικού ιστού και σύνδεση με το λιμάνι.
Η αρχική Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου, είχε εκδοθεί στις 16 Απριλίου 2007. Αφού τα 10 χρόνια παρήλθαν δίχως να αποπερατωθεί το έργο, η ΕΡΓΟΣΕ ζήτησε από το υπουργείο να δοθεί άλλη μία παράταση, ως το 2027. Για τον σκοπό αυτό μάλιστα υπέβαλε προς την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος έναν «φάκελο ανανέωσης» του έργου, τον οποίο, αφού μελέτησε η υπηρεσία, έκρινε ότι «δεν έχουν επέλθει ουσιαστικές μεταβολές των δεδομένων βάση των οποίων εκδόθηκε η αναφερόμενη στο θέμα Κ.Υ.Α». Έτσι, προχώρησε στην έκδοση απόφασης για παράταση ισχύος των περιβαλλοντικών όρων του έργου για δέκα χρόνια ακόμη.
Το έργο αφορούσε στην αλλαγή της σιδηροδρομικής χάραξης στην ευρύτερη περιοχή της Αλεξανδρούπολης με παράκαμψη του αστικού ιστού, τη σύνδεση με το νέο λιμένα Αλεξανδρούπολης, την αποκατάσταση της επικοινωνίας στη ζώνη διέλευσης της νέας χάραξης και την ανακαίνιση του Σιδηροδρομικού Σταθμού.
Το έργο είχε περιληφθεί στο Στρατηγικό Πλαίσιο Επενδύσεων Μεταφορών (Σ.Π.Ε.Μ.) 2014-2020 και είχε υποβληθεί πρόταση εξειδίκευσης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανατολική Μακεδονία και Θράκη» 2014 – 2020 για χρηματοδότησή του. Ο εκτιμώμενος Προϋπολογισμός του ήταν 85 εκ. €. Στο ανωτέρω ποσό δεν συμπεριλαμβάνεται το κόστος των απαλλοτριώσεων.
Υπενθυμίζεται επίσης πως τον Ιούνιο του 2006, εκπρόσωπος της ΕΡΓΟΣΕ είχε ενημερώσει το Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης για το περιεχόμενο της προμελέτης, σχετικά με τη νέα χάραξη. Οι αντιδράσεις τότε, από κατοίκους, των οποίων θίγονταν χωράφια και οικίες, ήταν εντονότατες. Σύμφωνα με την προμελέτη που είχε παρουσιαστεί τότε, η νέα χάραξη θα ξεκινούσε από τη γέφυρα της Εγνατίας στο δρόμο προς Άβαντα, θα έβγαινε έξω από το Μαΐστρο πλησίον του Απαλού, θα συνέχιζε παράλληλα του δρόμου της Αμφιτρίτης και θα συναντούσε τον εθνικό δρόμο. Κατά τη συζήτηση του θέματος, παρόντες ήταν αρκετοί κάτοικοι του Μαΐστρου που αντέδρασαν στην παρουσίαση της προμελέτης από τον κ. Σπυράκο, εκπρόσωπο της ΕΡΓΟΣΕ. Μετά από αυτή την εξέλιξη, στο θέμα είχε παρέμβει και η Νομαρχία Έβρου, προχωρώντας στη συγκρότηση μιας νέας πρότασης, την οποία κατέθεσαν στην ΕΡΓΟΣΕ και η οποία έβρισκε σύμφωνους τους κατοίκους της περιοχής. Σύμφωνα με αυτήν, η σιδηροδρομική γραμμή προτείνονταν να μεταφερθεί περίπου 700 μέτρα βορειότερα, να συναντούσε τον κάθετο άξονα της Εγνατίας και να κατέληγε στην έξοδό της, απέναντι από το πολυκατάστημα Lidl.

Από το ιστορικό της υπόθεσης προκύπτει σαφώς η αναγκαιότητα του έργου, η πολιτική βούληση και το διεθνές ενδιαφέρον, ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε για το λιμάνι και τον σιδηρόδρομο στην Αλεξανδρούπολη.
Είναι όμως επίσης σαφές πως η αλλαγή χάραξης της σιδηροδρομικής γραμμής συναντά διαχρονικά πολλά εμπόδια, μια και πέρα από τις αντιδράσεις των κατοίκων, υπάρχει μεγάλη αύξηση στο συνολικό κόστος του έργου, συν την σοβαρότατη εκκρεμότητα των απαλλοτριώσεων.
Συνεπώς σήμερα η υπογειοποίηση των γραμμών αποτελεί την πλέον ρεαλιστική λύση και θα πρέπει να αποτελέσει άμεσα από τα βασικά ζητήματα στην ατζέντα του δήμου.
Επί πλέον δίνεται η ευκαιρία η Αλεξανδρούπολη να αποκτήσει ένα σύγχρονο γραμμικό πάρκο, κάτι που υπάρχει σε πολλές σύγχρονες υπόγειες σιδηροδρομικές γραμμές, αλλά και πάνω από ποταμούς. Ακολουθώντας την ευθεία γραμμή ενός υπόγειου τρένου ή ενός ποταμού, στήνονται από πάνω τους χώροι αναψυχής και πρασίνου.
Το συναντά κανείς στις πιο προηγμένες πόλεις της Ευρώπης, ενώ υπάρχει στην Κύπρο, σε Λευκωσία και Λεμεσό και σε μία τέτοια κατεύθυνση κινούνται και στα Μέγαρα.
Το γραμμικό πάρκο μπορεί να περιλαμβάνει ποδηλατόδρομους, χώρους περιπάτου, αναψυχής, πράσινο, φωτιστικά, καθιστικά, παγκάκια και διάφορες ακόμα μορφές χρήσης των κοινόχρηστων χώρων που ασφαλώς θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και την εικόνα της ίδιας της πόλης.

Παύλος Α. Μιχαηλίδης
Αρχιτέκτων μηχανικός ΑΠΘ
Ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος.