Τροπολογία της Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής για την απαγόρευση των καταχρηστικών χρεώσεων των τραπεζών

Αιτιολογική Έκθεση
Τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται η τάση των τραπεζικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά να επιβάλλουν χρεώσεις σε οποιαδήποτε συναλλακτική εργασία ή επαφή που πραγματοποιείται στα ΑΤΜ. Τούτο δε, παρά το γεγονός ότι ανάλογες πρακτικές είχαν κριθεί καταχρηστικές από τη Δικαιοσύνη στο παρελθόν και είχαν μάλιστα απαγορευθεί με την έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων (βλ. σχετ. αριθ. Ζ1-21/17.01.2011 Απόφαση Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ΦΕΚ Β΄ 21).

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι τράπεζες κοστολογούν (με πίστωση των καταναλωτών) υποχρεώσεις που έχουν ήδη αναλάβει απέναντι στους καταναλωτές στο πλαίσιο της βασικής σύμβασης που του συνδέει με αυτούς, για την εκπλήρωση των οποίων δε δικαιολογείται οποιαδήποτε αξίωση για αμοιβή ή έξοδα. Οι δε χρεώσεις, άλλωστε, διαμορφώνονται σε τέτοιο ύψος που είναι σαφές ότι δεν σχετίζονται με την κάλυψη οποιουδήποτε λειτουργικού κόστους, αλλά αποβλέπουν απλά και μόνο στην εκμετάλλευση της διαπραγματευτικής αδυναμίας των καταναλωτών και στην επιβάρυνσή τους. Ακόμα, όμως, και στις περιπτώσεις που οι χρεώσεις αφορούν σε διατραπεζικές συναλλαγές και θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν, αυτές διαμορφώνονται σε αδικαιολόγητα υψηλό επίπεδο σε σχέση με αυτές των άλλων χωρών, καταστρατηγώντας την έννοια και τις διατάξεις της κοινοτικής οδηγίας 2015/751, εγείροντας σοβαρά ερωτηματικά σχετικά με την τήρηση των κανόνων του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Θα πρέπει, επομένως, να ληφθούν μέτρα που να αποτρέπουν την εκδήλωση συμπεριφορών εκμετάλλευσης και εγγυώνται την αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών.

Με τη συγκεκριμένη τροπολογία προτείνεται η απαγόρευση χρεώσεων των οποίων η καταχρηστικότητα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση της νομιμότητας και η προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Η περιπτωσιολογία της διάταξης περιλαμβάνει την επιβολή εξόδων για πράξεις ανάληψης/κατάθεσης μετρητών ή για την ενημέρωση σχετικά με τον λογαριασμό, τις χρεώσεις σε περίπτωση επανέκδοσης της κάρτας ή του ΡΙΝ, στο πλαίσιο ιδίως που η εν λόγω ανάγκη προκύπτει χάριν της ασφάλειας των συναλλαγών και όχι από κακοπιστία ή βαριά αμέλεια, την είσπραξη προμήθειας στις πιστώσεις των οποίων το επιτόκιο ορίζεται ελεύθερα από τα πιστωτικά ιδρύματα, που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις επιτρεπόμενων χρεώσεων για ειδικές υπηρεσίες, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο ΤτΕ (ΠΔ/ΤτΕ 1969/1991 & 2501/2002).

Άλλωστε, με την τροπολογία προτείνεται η επιβολή υποχρέωσης της τράπεζας, χάριν της διαφάνειας, να δηλώνει την αιτία της χρέωσης, δηλαδή αν αυτή αφορά αμοιβή της για παροχή υπηρεσίας ή την κάλυψη λειτουργικής της δαπάνης. Η εν λόγω διάταξη προάγει τον ανταγωνισμό στις τραπεζικές υπηρεσίες και συνεισφέρει καίρια στην πρόληψη και καταστολή αδιαφανών και αυθαίρετων χρεώσεων, καθώς διευκολύνει, με τη δήλωση της αιτίας, τον έλεγχο της διαφάνειας και της καταχρηστικότητάς τους.

Περαιτέρω, προβλέπεται η επιβολή των κυρώσεων του άρθρου 13 παρ. α του Ν. 2251/1994 για τους παραβάτες των προηγούμενων απαγορεύσεων. Τέλος, εν όψει της σημασίας των εν λόγω παραβάσεων για το καταναλωτικό κοινό, προβλέπεται η υποχρέωση διεκπεραίωσης και αξιολόγησης των σχετικών καταγγελιών σε ορισμένο χρονικό διάστημα.

Τροπολογία – Προσθήκη

Στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις», προστίθεται νέο άρθρο ως εξής:

Άρθρο …

Απαγορεύεται η επιβολή από την τράπεζα χρεώσεων στον κάτοχο του λογαριασμού για την ανάληψη ή κατάθεση μετρητών, όταν αυτές πραγματοποιούνται στην ίδια τράπεζα ή από τα συστήματα ηλεκτρονικών συναλλαγών της ιδίας ή για την έκδοση κίνησης ή βεβαίωσης υπολοίπου του λογαριασμού είτε από τους αρμόδιους υπαλλήλους στο κατάστημα είτε μέσω ΑΤΜ.

Απαγορεύεται η επιβολή στον πελάτη εξόδων για την αποπληρωμή οφειλών προς την τράπεζα ανεξαρτήτως του τρόπου που αυτή πραγματοποιείται.

Η επανέκδοση κάρτας ή του Προσωπικού Αριθμού Ταυτοποίησης (ΡΙΝ) δεν επιτρέπεται να χρεώνεται, εκτός εάν υπερβαίνει τις δύο ή τέσσερις φορές αντίστοιχα, οπότε και η τράπεζα δικαιούται να απαιτήσει το τυχόν λειτουργικό της κόστος, το οποίο υποχρεούται να αιτιολογήσει.

Στις περιπτώσεις ηλεκτρονικών συναλλαγών η τράπεζα οφείλει να διευκρινίζει αν η χρέωση αφορά αμοιβή υπηρεσίας ή κάλυψη λειτουργικού κόστους. Στην περίπτωση του λειτουργικού κόστους θα πρέπει να αιτιολογεί με την πρόβλεψη της χρέωσης τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζεται το ύψος αυτής. Ο παραπάνω χαρακτηρισμός δεν εμποδίζει τον έλεγχο ως προς την εγκυρότητα της χρέωσης.

Στις συμβάσεις χορήγησης και χρήσης πιστωτικής κάρτας, επιτρέπεται η προμήθεια διαχείρισης (συνδρομή) μόνο εφόσον ο κάτοχος προβαίνει σε χρήση της κάρτας ως μέσου πληρωμής και δεν υπολογίζονται τόκοι επί της αξίας των συναλλαγών ή των αναλαμβανόμενων ποσών.

Σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων επιβάλλονται από τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 13α ν. 2251/1994.

Οι αναφορές ή καταγγελίες των καταναλωτών για παράνομες ή καταχρηστικές χρεώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων που αφορούν σε παραβίαση διατάξεων που υπάγονται στην εποπτεία του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων εξετάζονται από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Καταναλωτή κατά προτεραιότητα και η αξιολόγησή τους ολοκληρώνεται εντός τεσσάρων μηνών από την υποβολή τους. Με αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων μπορεί να παραταθεί η προηγούμενη προθεσμία κατά δύο μήνες.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά στην εφαρμογή του παρόντος άρθρου.

Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 2019

Οι προτείνοντες Βουλευτές

ΚΑΤΡΙΝΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΑΧΜΕΤ ΙΛΧΑΝ

ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑΝΤΙΑ

ΓΚΟΚΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΚΑΜΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ

ΚΕΓΚΕΡΟΓΛΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ

ΚΕΦΑΛΙΔΟΥ ΧΑΡΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΛΙΑΚΟΥΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

ΛΟΒΕΡΔΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΜΟΥΛΚΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΜΠΑΡΑΝ ΜΠΟΥΡΧΑΝ

ΜΠΙΑΓΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΠΑΝΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

ΠΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΦΡΑΓΓΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ