Παναγιώτα Καρλατήρα
Μας απειλούν 58 διαφορετικά είδη
O φτερωτός «εχθρός» του εφετινού καλοκαιριού ακούει στο όνομα Culex pipiens. Ενίοτε ενισχύεται στις επιδρομές του και από τον ξενόφερτο, εξ Ιταλίας «σύμμαχό» του, ονόματι Aedes albopictus. Για την καταπολέμηση των δύο αυτών βασικών ειδών κουνουπιών, περί των οποίων ο λόγος, έχουν διατεθεί ήδη περί τα 7 εκατ ευρώ.

Ωστόσο, η έκβαση της… αντικουνουπικής εκστρατείας είναι αβέβαιη!
Και τούτο, διότι, όπως εξηγούν οι ειδικοί, παρότι εφέτος τα κουνούπια δεν έχουν αυξηθεί σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, εμφανίζονται πολύ πιο επιθετικά και… αιμοδιψή στις συναντήσεις τους με το ανθρώπινο είδος. Μάλιστα, τις τελευταίες δέκα ημέρες σμήνη κουνουπιών έχουν κάνει την εμφάνισή τους σε πολλές περιοχές της χώρας, με τα περισσότερα να εντοπίζονται στην κεντρική Μακεδονία αλλά και σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, η Λάρισα, η Λαμία, ο Βόλος. Για την εισβολή τους ευθύνονται οι έντονες βροχοπτώσεις του περασμένου μήνα αλλά και οι υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται το τελευταίο διάστημα.

Προς το παρόν προκαλούν έντονη όχληση στον πληθυσμό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι τα κουνούπια δεν αποτελούν μόνιμη καλοκαιρινή απειλή για τη δημόσια υγεία – περίτρανη απόδειξη η επιδημία του ιού του Δυτικού Νείλου που ενέσκηψε το περσινό καλοκαίρι στη Βόρειο Ελλάδα, και η οποία οδήγησε 262 ανθρώπους στο νοσοκομείο, από τους οποίους οι 191 με εγκεφαλίτιδα, ενώ καταγράφηκαν και 35 θάνατοι.

Ο «εχθρός» μπορεί να χτυπά σε πολλά μέτωπα – 58 διαφορετικά είδη κουνουπιών έχουν εντοπισθεί ως σήμερα στη χώρα μας. Ορισμένα εξ αυτών θεωρούνται περισσότερο επιβλαβή από άλλα, καθώς μπορούν να μεταδώσουν νοσήματα στον άνθρωπο. Βεβαίως, όπως εξηγεί ο κ. Σπύρος Μουρελάτος, βιολόγος, «πρέπει να επισημανθεί ότι για να μεταδοθούν τα νοσήματα αυτά προϋπόθεση είναι να υπάρχουν κάποια μολυσμένα άτομα τα οποία θα μολύνουν άλλα υγιή».

Κουνούπια… uber alles
Εφέτος, πάντως, δύο είδη κουνουπιών αναδεικνύονται σε «ηγέτες» του πληθυσμού τους στην Ελλάδα. Πρόκειται για το Culex pipiens, το οποίο… ζει και βασιλεύει στα αστικά κέντρα, καθώς και το Aedes albopictus, το περίφημο κουνούπι- τίγρης, επί το ελληνικότερον. «Το πρώτο είναι το πλέον συνηθισμένο είδος κουνουπιού, γνωστό εδώ και δεκαετίες. Επιβιώνει στον αστικό ιστό και αναπαράγεται εύκολα στις σχάρες των ομβρίων υδάτων» μας… συστήνει το πολυπληθέστερο είδος κουνουπιού της ελληνικής επικράτειας ο κ. Μουρελάτος.

Το κουνούπι – τίγρης έφτασε στην Ελλάδα από την Ιταλία πριν από περίπου τέσσερα χρόνια. Αμφότερα θεωρούνται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να γίνουν ξενιστές, δηλαδή «μεταφορείς» μολυσματικών ιών από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά το κουνούπι- τίγρης έχει ένα επιπλέον «όπλο»: την ασταμάτητη δραστηριότητά του. Σε αντίθεση με τα άλλα κουνούπια που οχλούν και τσιμπούν κυρίως τις βραδινές ώρες το κουνούπι – τίγρης – σημειωτέον ότ η ονομασία του οφείλεται στη… ριγέ εμφάνισή του- συνεχίζει τα τσιμπήματα και στη διάρκεια της ημέρας. Με τέτοιες… αντοχές που επιδεικνύει το κουνούπι- τίγρης μόνο ως θετικό μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι αποτελεί ισχνή μειοψηφία στον… ελληνικό πληθυσμό των κουνουπιών.

“Με τις υψηλές θερμοκρασίες τα κουνούπια ζουν λιγότερο, αλλά τσιμπούν περισσότερο. Προτού πεθάνουν πρέπει να επιτελέσουν το αναπαραγωγικό τους καθήκον και χρειάζονται αίμα. Θα τσιμπήσουν μόνο τα θηλυκά κουνούπια. Μιλάμε για δισεκατομμύρια κουνούπια. Μόνο σε ένα τετραγωνικό μέτρο μπορούν να παραχθούν 10.000 κουνούπια” εξηγεί ο ειδικός.

Σε εξέλιξη η αντικουνουπική εκστρατεία
Ήδη σε 17 νομούς της χώρας δαπανώνται εκατομμύρια ευρώ στις… εκστρατείες κατά των κουνουπιών. Στους ορυζώνες του νομού Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, όπου βρίσκεται το 70% της συνολικής επιφάνειας των ορυζώνων της χώρας εφαρμόζεται ένα μεγάλο πρόγραμμα καταπολέμησης κουνουπιών, ενώ ψεκασμοί γίνονται και σε πολλές άλλες περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, όπως οι Σέρρες, η Χαλκιδική, η Πέλλα, η Καβάλα, η Ξάνθη, η Φθιώτιδα, η Πιερία και η Ημαθία. Η μικρότερη δαπάνη γίνεται στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Αυτό όμως κατά τους ειδικούς δεν προϋποθέτει και μικρής έκτασης πρόβλημα στην Αττική. Απεναντίας, τονίζουν ότι η αύξηση των μεταναστών στην πρωτεύουσα της χώρας καθιστά αναγκαία την λήψη μέτρων κατά των κουνουπιών δεδομένου ότι αυτά αποτελούν βρίσκουν πλέον εύκολα και παντού μολυσματικούς ιούς στα… τσιμπήματά τους.

Τρόποι προστασίας από τα κουνούπια
– Απομακρύνετε το στάσιμο νερό από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, υδρορροές, βεράντες, κήπους ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε στάσιμα νερά όπου συνήθως αφήνουν τα αυγά τους. Ακόμη και το έδαφος που παραμένει υγρό αποτελεί σημείο εναπόθεσης των αυγών τους.
– Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά. Ο δροσερός αέρας δεν τα σκοτώνει ούτε τα απομακρύνει αλλά μειώνει σημαντικά τη δραστηριότητα των κουνουπιών.
-Κουρεύετε τακτικά γκαζόν, φυλλωσιές και θάμνους διότι εκεί βρίσκουν καταφύγιο τα κουνούπια.
-Τοποθετείστε σήτες στα παράθυρα, τους φεγγίτες και γενικά τις εισόδους του σπιτιού για να ανακόψετε την πορεία των κουνουπιών προς το εσωτερικό
– Χρησιμοποιήστε λάμπες κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων διότι προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια.
– Προφυλαχτείτε ιδιαίτερα με ατομικά μέτρα όπως χρήση ρούχων, εντομοαπωθητικών κ.α κατά τις ώρες από σούρουπο μέχρι το χάραμα, διότι κατά το χρονικό αυτό διάστημα συνηθίζουν να τσιμπούν τα κουνούπια που μεταφέρουν μολυσματικό ιό.
– Τηρήστε τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια σε ατομικό επίπεδο, ακόμη κι όταν στην ευρύτερη περιοχή διαμονής σας υλοποιούνται προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών διότι αυτά δεν μηδενίζουν τον κίνδυνο.

Πηγή: Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΛΠΝΟ)
www.protothema.gr