Σήμερα, η διοργάνωση εκδηλώσεων αυτού του χαρακτήρα είναι πράξη υψηλής πολιτικής αξίας γιατί δεν είναι εξαργυρώσιμη πολιτικά και θα έλεγα ότι αγγίζει τα όρια της αντίστασης απέναντι σε ένα κλίμα ξενοφοβίας που παίρνει σημαντικές διαστάσεις. Αναδεικνύει βεβαίως και την συνέπεια της ελληνικής ένωσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου η οποία εμμένει στις απόψεις της σχετικά με την ιθαγένεια των παιδιών των μεταναστών που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Το παράδειγμά της οφείλει να το μιμηθεί το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η απαξίωση του, η συλλήβδην ενοχοποίησή του δεν θα πρέπει να το αποτρέψει από το να υπερασπιστεί την φωτεινή πλευρά της μεταπολίτευσης. Οφείλει να υπερασπιστεί δημοκρατικές κατακτήσεις και δικαιώματα και να μην συμβάλλει σε έναν θεσμικό κατήφορο. Δεν μπορώ να κατανοήσω π.χ. πως προέκυψε, με ποια αφορμή και με ποιόν στόχο η τροπολογία 85 συναδέλφων βουλευτών της ΝΔ που αφορά την προϋπόθεση του γένους για της εισαγωγή σπουδαστών στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές. Πέραν της ουσίας του θέματος και της απόλυτης διαφωνίας μου με το περιεχόμενο της τροπολογίας, το πολιτικό ερώτημα που τίθεται είναι το πού ανταποκρίνεται μια τέτοια πρωτοβουλία σήμερα.
Αποτελεί έσχατη πλάνη και πολιτική αφέλεια για όσους πιστεύουν ότι η υιοθέτηση ακροδεξιών ή συγγενών προς αυτές απόψεων, θα επαναφέρει τους πολίτες στα κόμματα του συνταγματικού τόξου. Θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο.
Ο ν.3838/2010 έγκαιρα, προνοητικά, αποτελεσματικά, χωρίς παράθυρα και υποκειμενικές κρίσεις, εμπνεόμενος από εθνική αυτοπεποίθηση, πραγματοποίησε δύο κυρίως πρωτοποριακές τομές.
Η μία αφορά το δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις δημοτικές εκλογές για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών και σε ομογενείς. Αν πάμε μερικά χρόνια πίσω στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ στη Ρόδο το 2006 θα θυμηθούμε την ομόφωνη απόφαση της ΚΕΔΚΕ για το δικαίωμα αυτό. Θα θυμηθούμε και ιδιαίτερα επώνυμους πρωταγωνιστές εκείνου του συνεδρίου. Τον τότε υπουργό εσωτερικών, σημερινό βουλευτή και καθηγητή κ. Παυλόπουλο, ο οποίος επικαλούμενος μάλιστα απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για διευκόλυνση των μεταναστών στα κράτη μέλη, διατύπωσε τη θέση ότι δυστυχώς δε προλαβαίνουμε να καθιερώσουμε αυτό το δικαίωμα στις εκλογές του 2006 μεταφέροντας το για τις εκλογές του 2010. Ένα άλλο πρόσωπο που πρωταγωνίστησε σε εκείνο το συνέδριο και την απόφαση του, ήταν η κ. Ντόρα Μπακογιάννη τότε δήμαρχος αθηναίων και νυν βουλευτής. Θα πρέπει να θυμηθούμε βέβαια και τη θετική στάση του συνόλου των αυτοδιοικητικών στελεχών της ΝΔ. Η καθιέρωση του ανωτέρω δικαιώματος ήταν επομένως και ανταπόκριση στη βούληση του συνόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας.
Η δεύτερη τομή αφορά την ιθαγένεια των παιδιών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από νόμιμους μετανάστες ή φοίτησαν επιτυχώς σε ελληνικά σχολεία τουλάχιστον για 6 χρόνια. Θέλω να θυμίσω ότι ο ν.3838 δε ψηφίστηκε μόνο από την τότε κυβερνητική πλειοψηφία αλλά και από τον ενιαίο τότε ΣΥΡΙΖΑ και από το ΚΚΕ. Θέλω επίσης να θυμηθούμε την επιχειρηματολογία και ρητορική που αναπτύχθηκε από τη ΝΔ και τον ΛΑΟΣ σε σχέση με το νόμο. Αρχικά μίλησαν για σκόπιμη αλλοίωση του εκλογικού σώματος των δημοτικών εκλογών με τις εκατοντάδες χιλιάδες ελληνοποιήσεις που θα προκύψουν. Εν τέλει στις εκλογές ψήφισαν περίπου 12.000, εκ των οποίων ένα σημαντικό μέρος ήταν ομογενείς, ενώ δεν διαπιστώθηκε η εκλογή στο αξίωμα του δημοτικού συμβούλου κάποιου εξ αυτών που έθεσαν υποψηφιότητα. Μετά τις δημοτικές εκλογές δεν επανήλθαν ποτέ στο θέμα της δημαγωγικής προσέγγισης τους για να μην αποκαλυφθεί η πολιτική εξαπάτηση που επιχείρησαν στρέφοντας τότε ένα σημαντικό μέρος της ελληνική κοινωνίας απέναντι στο νόμο. Σε σχέση με την ιθαγένεια των παιδιών που γεννιούνται στην Ελλάδα από νόμιμους μετανάστες, αναπτύχθηκαν ισχυρισμοί περί προσκλητήριου νόμου για λαθρομετανάστευση στην Ελλάδα, περί μαζικών νομιμοποιήσεων, περί αθρόων ελληνοποιήσεων, περί λαθρονόμου, περί κινδύνου αφελληνισμού της Ελλάδας και διάφορες τέτοιου είδους αναφορές. Όλα αυτά δεν ήταν η ρητορική της Χρυσής Αυγής, αλλά του ΛΑΟΣ και ενός σημαντικού τμήματος της ΝΔ. Οι ισχυρισμοί αυτοί καταρρίπτονται τόσο από τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών για τις άδειες διαμονής και τις κτήσεις της ελληνικής ιθαγένειας, όσο και από τα στοιχεία της ελληνικής αστυνομίας για την εξέλιξη των μεταναστευτικών ροών τα τελευταία χρόνια. Οι πολιτογραφήσεις με βάση τις διατάξεις του ν.3838 είναι ελάχιστές ενώ η κτήση της ιθαγένειας για τα παιδιά αλλοδαπών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή έχουν φοιτήσει σε ελληνικά σχολειά μέχρι τον Απρίλιο του 2012 είχαν φτάσει τις 6.074. Μια πιθανή ανάκληση των αποφάσεων για την απόδοση της Ιθαγένειας μετατρέπει τα παιδιά αυτά αυτόματα σε λαθρομετανάστες. Ακόμη και αν υιοθετηθούν απόψεις που διακινήθηκαν ότι θα αντιμετωπισθεί το θέμα τους με άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους θα υπάρξει ένα διάστημα που τα παιδία αυτά θα είναι μετέωρα και έρμαια του μίσους των ρατσιστών που απροκάλυπτα πλέον δρούν στα σχολεία μας. Ας σκεφτούμε την ψυχολογία των παιδιών αυτών που είναι μαθητές σε σχολεία όπως βεβαίως και των οικογενειών τους. Σε σχέση με τα διαθέσιμα στοιχεία από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατά την περίοδο εφαρμογής του ν.3838, όταν δηλαδή η πληροφορία περί δήθεν χαλαρών προϋποθέσεων κτήσης ιθαγένειας είναι πλέον γνωστή στα δίκτυα διακίνησης λαθρομεταναστών προς την Ελλάδα, διαπιστώνεται ότι το 2010 έχουμε 132.259 παρανόμως εισελθόντες στη χώρα, ενώ το 2011 έχουμε 99.368. Αν λάβουμε υπόψη ότι με την ουσιαστική συμμετοχή της Frontex στη φύλαξη των συνόρων, οι διενεργούμενες συλλήψεις προσεγγίζουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό των πραγματικό αριθμό των παρανόμως εισερχομένων, τότε αβίαστα εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμού περί προσκλητήριου νόμου για παράνομη είσοδο μεταναστών δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Το ίδιο αποδεικνύεται και από τα αποτελέσματα της επιχείρησης «ξένιος ζεύς» κατά την οποία μετά από δεκάδες χιλιάδες προσαγωγές προέκυψε πολύ μικρός αριθμός μεταναστών χωρίς χαρτιά.
Η απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, περιλαμβάνει ωριμότερες σκέψεις σε σχέση με την απόφαση του Δ΄ τμήματος. Το Δ΄ τμήμα έθετε σαν προϋπόθεση για τη συνταγματικότητα των ρυθμίσεων της ιθαγένειας την εξατομικευμένη κρίση. Επομένως οδηγούνταν στο συμπέρασμα ότι η κτήση της ιθαγένειας με μόνον «τυπικές προϋποθέσεις» είναι αντισυνταγματική. Αντίθετα η απόφαση της ολομέλειας αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να θεωρηθούν συνταγματικές οι ρυθμίσεις που θα καθιέρωναν άλλες πιο αυστηρές, πλην όμως και πάλι «τυπικές προϋποθέσεις». Με άλλα λόγια μπορεί τα 6 χρόνια σχολείου να καθιστούν τη ρύθμιση αντισυνταγματική, θα μπορούσε όμως να γίνει αποδεκτή μια ρύθμιση που θα αναφερόταν π.χ. στα 9 χρόνια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ή ακόμη εάν τα πέντε χρόνια νόμιμης διαμονής των γονέων γινόταν άδεια επί μακρών διαμένοντος. Άλλωστε η ίδια η πλειοψηφία του ΣτΕ αποδέχεται ότι ο νομοθέτης κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από αλλοδαπούς, δύναται κατά απόκλιση από τη βασική αρχή του δικαίου της καταγωγής, ως αυτόματου τρόπου κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, να προβλέψει τρόπους κτήσης της ιθαγένειας βάσει της αρχής του δικαίου του εδάφους. Αναφέρω νομικά επιχειρήματα χωρίς να είμαι νομικός για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι τελικά, είναι θέμα της βουλής αν οι διατάξεις του ν.3838 για τη δεύτερη γενιά μεταναστών θα εξακολουθήσουν να ισχύουν με κάποια διαφοροποίηση, ή θα καταργηθούν όπως μας παραγγέλνει η ακροδεξιά υπό οποιαδήποτε έκφρασή της. Σκέψεις για κατάργηση της δυνατότητας κατοχής της διπλής ιθαγένειας δεν μπορούν να υπάρχουν αφενός μεν για λόγους αρχής αφετέρου δε γιατί θα δημιουργήσουν θέμα με τους Έλληνες μετανάστες στην Αμερική, Αυστραλία, Γερμανία και αλλού.
Όσον αφορά την απόφαση της πλειοψηφίας της ολομέλειας του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματική τη συμμετοχή μη ελλήνων πολιτών στις δημοτικές εκλογές, έχουμε το άτοπο να κρίνεται αντισυνταγματική και η συμμετοχή των πολιτών της Ε.Ε. Δε μπορεί να είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα η συμμετοχή των πολιτών της Ε.Ε. επειδή αυτό επιβάλλεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία ενώ να είναι αντισυνταγματική η συμμετοχή πολιτών τρίτων χωρών. Θυμίζω ότι κατά τη διαδικασία ψήφισης του νόμου ο ΛΑΟΣ έθεσε θέμα αντισυνταγματικότητας, πρόταση η οποία απορρίφθηκε από το σύνολο των άλλων κομμάτων στη Βουλή συμπεριλαμβανομένης και της ΝΔ. Το σκεπτικό μου με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η απόφαση του ΣτΕ σε καμιά περίπτωση δεν υποχρεώνει την Βουλή να εγκαταλείψει το πνεύμα και τη φιλοσοφία του ν.3838. Με σημειακές αλλαγές επί διατάξεων του νόμου μπορούμε και κατά τη γνώμη μου οφείλουμε να διατηρήσουμε την προοδευτική λογική του ν.3838.
Ιδιαίτερα σήμερα, που η κρίση γεννά φαινόμενα αλλόκοτα, που η ανασφάλεια και ο φόβος εύκολα οδηγούν στην υιοθέτηση ξενοφοβικών και ρατσιστικών απόψεων, ο πολιτικός κόσμος της χώρας, η πνευματική ηγεσία, οι προοδευτικές κοινωνικές δυνάμεις έχουν χρέος να διατηρήσουν αλώβητα, πολιτικά, πνευματικά και κοινωνικά κεκτημένα.