Του Παναγιώτη Μάνδαλου
Κατόπιν ενός νόμου που το Υπουργείο Υγείας σκέφτεται να θεσπίσει για το κόστος αίματος στην Ελλάδα σε συνάρτηση με την εισαγωγή αίματος από την Ελβετία και από άλλους εισαγωγικούς παραδείσους, καθώς και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων στο αίμα με το κόστος που απαιτείται ανά μονάδα αίματος και φυσικά την προσφιλή μέθοδο της μείωσης των ελεγκτικών κέντρων, θα παραθέσουμε μερικές απόψεις μας επί του ζητήματος.
Η μείωση των κέντρων ελέγχου σε καμία περίπτωση δεν θα επιφέρει μείωση του κόστους χωρίς δραματικές επιπτώσεις στην υγεία και ίσως στην ζωή των πολιτών. Ας φανταστούμε κέντρα ελέγχου που θα δημιουργηθούν σε μεγάλες πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα και τον χρόνο μεταφοράς του αίματος που θα απαιτηθεί για έναν βαριά τραυματισμένο που χρειάζεται μονάδες αίματος που θα δοθούν την τελευταία στιγμή. Η μεταφορά του αίματος πχ από το Διδυμότειχο ή τις Καστανιές του Έβρου ή την Καλαμάτα στην Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα θα απαιτήσει γύρω στις 3-4 ώρες και φυσικά ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την εξέταση, γύρω στις 2-4 ώρες χρειάζεται μια PCR και όλη η γραφειοκρατική διαδικασία της αποστολής αποτελεσμάτων προς άλλο νοσοκομείο. Δεν μιλάμε βέβαια για τον χρόνο που θα απαιτηθεί από νησί για όλο αυτό το εγχείρημα.
Έτσι αν μειωθούν τα κέντρα ελέγχου θα έχουμε πρώτα συμφόρηση στα νέα υπερκέντρα και δεύτερον καθυστέρηση στην απόδοση των αποτελεσμάτων των μονάδων προς τον τελικό παραλήπτη. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση μπορεί να δίδονται οι μονάδες χωρίς έλεγχο με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τον ασθενή και φυσικά για την δημόσια υγεία.
Το δωρεάν αίμα, που δίνεται από τους συνανθρώπους μας και από εμάς φυσικά και απαιτεί κόστος για τον έλεγχο του και την συντήρηση του.
Σε αυτό είναι επιτακτικό να κοστολογηθούν τα αντιδραστήρια και να μην αγοράζονται σε τιμές τριπλάσιες από χώρες πολύ ποιο αναπτυγμένες μισθολογικά από την Ελλάδα και σε αυτό θα συμφωνήσουμε στις απόψεις του υπουργείου με την κοστολόγηση των αντιδραστηρίων και με την διενέργεια διαγωνισμών ή με την δημιουργία παρατηρητηρίου τιμών των αντιδραστηρίων που θα αγοράζονται αυτά και που θα προσφέρονται σε προσιτές τιμές ισάξιες και φυσικά μικρότερες των άλλων χωρών της Ε.Ε. των 15 και σίγουρα μόνο αυτή η ενέργεια θα μειώσει το κόστος κατά πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Επίσης η κοστολόγηση του αίματος προς τις ιδιωτικές κλινικές πρέπει να γίνεται αφού οι παρεχόμενες υπηρεσίες από αυτές έχουν σκοπό το κέρδος και φυσικά το δωρεάν αίμα δίδεται στην τιμή πώλησης της υπηρεσίας που προσφέρει η κλινική, δηλαδή η εγχείρηση ή η νοσηλεία του ασθενούς που απαιτεί την μετάγγιση.
Στο κόστος βέβαια και στην διαφορά του κόστους αίματος ανά μονάδα όπως υπάρχει με την Ελβετία δε μπορεί να ειπωθεί ότι υπεύθυνο είναι το εργαστηριακό προσωπικό, αφού το κόστος εργασίας είναι κατά πολύ μικρότερο αν υπολογίζουμε τους μισθούς. Στην Ελβετία ένας γιατρός ή βιολόγος ή τεχνολόγος εργαστηρίων, αμείβεται με 3.000-4.000 χιλιάδων ευρώ έναντι των πενιχρών μισθών που παίρνουν οι αντίστοιχοι Έλληνες συνάδελφοι τους. Μετά το κόστος εργασίας είναι ίσως από τους μικρότερους όσον αναφορά στο τελικό κόστος του προϊόντος.
Η πρόσφατη μάλιστα εμπειρία με την ηλεκτρονική συνταγολόγηση απέδειξε ότι όλο το κόστος δεν ήταν στους μισθούς και στις αμοιβές των γιατρών και των νοσηλευτών αλλά στην υπερκοστολόγηση από μέρους των εταιρειών των φαρμάκων που πουλούσαν και πουλάν με υπερδιπλάσιο και τριπλάσιο κέρδος από ότι σε ποιο αναπτυγμένες χώρες και φυσικά με μεγαλύτερα μισθολόγια. Η δημιουργία υπερκέντρων δεν θα βοηθήσει στην επίτευξη κατά την γνώμη μου στην καλύτερη εξυπηρέτηση και την αναμενόμενη μείωση του κόστους. Μόνο η δημιουργία ανώτατων τιμών προς τις εταιρείες θα επιφέρει αυτήν την μείωση του κόστους. Γιατί δεν νοείται αλλιώς το κόστος στην Ελλάδα να είναι ανά μονάδα αίματος 400 ευρώ και στην Ελβετία 140 ευρώ και το βάρος να πέφτει στα μισθολόγια. Η διατήρηση των 9 κέντρων κατά την γνώμη μας είναι επιτακτική ανάγκη αφού η πείρα μέχρι τώρα και στις περιπτώσεις όλων των τομέων έδειξε ότι η αποκεντρωμένη διοίκηση και διαχείριση φέρνει καλύτερα αποτελέσματα αφού και οι ανάγκες σε διάφορους τομείς είναι διαφορετικές από περιφέρεια σε περιφέρεια. Μετά τα κέντρα αιμοδοσίας και διαχείρισης δεν ασχολούνται μόνο με αυτή την δραστηριότητα αλλά και με την συντήρηση των μονάδων και την καταγραφή τους. Τέλος ας κοπάσει ο μύθος περί των μισθολογίων και την ταύτιση τους με το κόστος παραγωγής γιατί δεν μπορεί να ευθύνεται το κόστος εργασίας σε χώρες όπως οι δική μας και βέβαια στην Ελβετία με τετραπλάσιους μισθούς να έχουμε φθηνότερο κόστος ανά μονάδα αίματος. Η αναζήτηση του κακού πρέπει να βρεθεί στα πραγματικά αίτια και όχι στον συνεχιζόμενο μύθο της Αριάδνης περί μισθολογικού κόστους. Το πάρτι των εταιρειών αναλωσίμων είναι μεγάλο και θα συμφωνήσουμε με την κεντρική προμήθεια των αντιδραστηρίων μέσω παρατηρητηρίου τιμών με ανώτατες τιμές καθώς και στον ψηφιοποιημένο έλεγχο των κέντρων καθώς και στην καλύτερη διαχείριση τους αφήνοντας το νούμερο τους όπως είναι.
Στο τέλος θα διαφωνήσουμε με την κοστολόγηση του από τα δημόσια νοσοκομεία στους ασφαλιστικούς φορείς αφού αυτό θα επιδείνωνε τα ασφαλιστικά ταμεία που στην συνέχεια θα αυξήσουνε τις παρακρατήσεις στους ασφαλιζόμενους και φυσικά θα επιβαρύνουν τους είδη επιβαρημένους Έλληνες πολίτες με ένα νέο χαράτσι. Τα δημόσια νοσοκομεία είναι κοινωφελείς οργανισμοί και φυσικά είναι για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσω δημοσίας χρηματοδότησης στον ‘Έλληνα πολίτη( όσο αυτός θα υπάρχει ακόμα), είτε είναι ασφαλισμένος είτε όχι. Συνταγματικό δικαίωμα των Ελλήνων πολιτών είναι η κάλυψη των πρωτοβάθμιων αναγκών τους από τα δημόσια νοσοκομεία. Άρα δεν έχουν λόγο να χρεώνουν τα δημόσια ταμεία με περεταίρω κρατήσεις αφού σκοπός και των δημόσιων ασφαλιστικών ταμείων είναι η ασφάλιση των πολιτών και όχι το κέρδος και φυσικά το αίμα παρέχεται δωρεάν από τους πολίτες προς τους συνανθρώπους τους και αποτελεί φυσικά την πρώτη ύλη. Τέλος ας πάψει ο μύθος του κόστους, γιατί με την υγεία των ανθρώπων δεν θα πρέπει να γίνονται παιχνίδια. Ο σκοπός της μείωσης του κόστους πρέπει να επιτευχθεί στις τιμές των αντιδραστηρίων… και πιστέψτε ότι είναι πολύ μεγάλος. Επίσης στην χρέωση στις ιδιωτικές κλινικές των μονάδων που έχουν σκοπό μόνο το κέρδος. Δεν μπορείς να προσφέρεις υπηρεσίες που πληρώνουν αδρά οι πελάτες και να σου παρέχονται δωρεάν οι πρώτες ύλες.
Και εδώ θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση πόρων.
*Ο Παναγιώτης Μάνδαλος είναι Βιολόγος, Υποψήφιος Διδάκτορας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εργάζεται στο Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, (Π. Ε. Δ. Υ Α. Μ .Θ.). Μέλος του Συλλόγου Αιμοδοτών Αλεξανδρούπολης και μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Καταναλωτών Έβρου.
e-mail: panosmandalos@yahoo.gr