Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη Αργία. Γρήγορα, όμως, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έχασε το πολιτικό της υπόβαθρο και εορτάζεται ως έκφραση συμπαθείας των ανδρών προς τις γυναίκες, με προσφορά λουλουδιών και δώρων. Η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος στη Δύση τη δεκαετία του ’60 αναζωογόνησε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, που από το 1975 διεξάγεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με αιχμή του δόρατος την ανάδειξη των γυναικείων προβλημάτων και δικαιωμάτων.
Σχεδόν, λοιπόν, 100 χρόνια μετά την αναγνώριση της ισότητας των φύλων παγκοσμίως, εμφανίζεται πλειάδα περιπτώσεων έμφυλων διακρίσεων. Το 70% των ατόμων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι γυναίκες, ενώ μόλις το 1% του παγκόσμιου πλούτου ανήκει σε αυτές. Το 80%, επίσης, των μεταναστών και το 33% των αστέγων είναι γυναίκες. Τέλος, το πιο σημαντικό, ίσως, είναι το γεγονός ότι η κάθε μορφής βία κατά των γυναικών, εντός ή εκτός οικογένειας, αποτελεί το σημαντικότερο αίτιο θανάτου γυναικών ηλικίας 15-44 ετών παγκοσμίως.
Οι διεθνείς οργανισμοί, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα και τις συνέπειές του, ασχολήθηκαν αρχικά κυρίως με τη βία στο χώρο της οικογένειας. Πολύ αργότερα διαπίστωσαν και άλλες μορφές και χώρους άσκησης βίας. Το 1995, στη Διάσκεψη του Πεκίνου, αναγνώρισαν πέντε (5) διαστάσεις της βίας κατά των γυναικών: τη σωματική, τη σεξουαλική, την ψυχολογική, την οικονομική και την πνευματική βία. Η άσκηση βίας αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών (του δικαιώματος στην ελευθερία, στη ζωή, στη σωματική ακεραιότητα, στην ασφάλεια, στην αξιοπρέπεια). Και όμως, η βία κατά των γυναικών αποτελεί μέρος της δομής των κοινωνιών μας και του συστήματος λειτουργίας τους.
Ορισμένες μορφές βίας εκδηλώνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης (π.χ. η οικογενειακή βία και ο βιασμός), ενώ άλλες εμφανίζονται μόνο σε ορισμένες χώρες ή πολιτισμούς, όπως ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, η επαλήθευση της παρθενίας, το κάψιμο στην πυρά των χηρών. Το πρόβλημα οξύνεται με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, στις συνέπειες της οποίας εντάσσεται και η εντατικοποίηση της διακίνησης των γυναικών με σκοπό τη σεξουαλική τους εκμετάλλευση. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση για τους Μετανάστες (ΙΟΜ), υπολογίζεται ότι η εμπορία γυναικών για λόγους σεξουαλικής εκμετάλλευσης αποφέρει κέρδη 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η εμπορία γυναικών είναι μορφή βίας και ότι η βία κατά των γυναικών αποτελεί την πλέον επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το άνοιγμα του τομέα του τουρισμού σε πολλές χώρες –ιδίως του νότου– πληρώνεται με την αύξηση της πορνείας και του εμπορίου των «καινούργιων» σκλάβων, κατά κύριο λόγο γυναικών και παιδιών. Η έκθεση του ΟΗΕ για την κατάσταση του πληθυσμού στο 2000 προσδιορίζει ότι κάθε χρόνο δύο εκατομμύρια κορίτσια 5 έως 15 χρόνων μπαίνουν στην αγορά του σεξ. Μερικά από τα θύματα αυτής της εμπορίας συμμετέχουν «οικειοθελώς» σ’ αυτήν, επειδή οι έμποροι τους υπόσχονται υψηλά εισοδήματα και τη δυνατότητα απόδρασης από τη φτώχεια. Τα περισσότερα όμως εξαναγκάζονται να εκπορνευθούν με τη βία. Ανεξάρτητα ωστόσο από τη συναίνεσή τους, οι γυναίκες/αντικείμενα της εμπορίας είναι θύματα βίας. Πρόκειται για μορφή οργανωμένου εγκλήματος, για ταχύτατα αυξανόμενη απειλή σε παγκόσμια κλίμακα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι μόνο στην Ελλάδα, η Ελληνική Αστυνομία προχώρησε σε περίπου 1700 συλλήψεις δραστών εμπορίας ανθρώπων κατά τα τελευταία 7 χρόνια, κάτι που μας δείχνει και τον ανάλογο μεγάλο αριθμό ατόμων – θυμάτων του trafficking.
Επίσης, στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων, η οποία πέρυσι εγκαινίασε τη γραμμή βοήθειας γυναικών 15900, σε μόλις 10 μήνες λειτουργίας της δέχτηκε περισσότερα από 3000 τηλεφωνήματα σχετικά με κακοποίηση γυναικών. Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι το 80% αυτών των τηλεφωνημάτων αφορούσαν κακοποίηση των γυναικών εντός της οικογένειας.
Κλείνοντας, είναι σαφές ότι παρότι η κοινωνία και η πολιτεία έχουν καταφέρει να κάνουν σημαντικά βήματα προόδου ώστε να υπάρξει μία ουσιαστική ισότητα των φυλών και να εξαλειφθούν οι κάθε μορφής έμφυλες διακρίσεις που παρατηρούνται, υφίστανται ακόμα σημαντικά προβλήματα που επηρεάζουν της γυναίκες, με σημαντικότερο την κάθε μορφής βία εναντίον τους. Φαίνεται ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν πολλά και πολύπλευρα μέτρα που αφορούν πρωτίστως την τροποποίηση και εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τις γυναίκες, καθώς και τη λήψη μέτρων από την πολιτεία και την υιοθέτηση πολιτικών που θα βοηθήσουν τις γυναίκες. Βέβαια δεν αρκεί μόνο να περιμένουμε από το κράτος να λάβει τα όποια μέτρα, αλλά και η ίδια η κοινωνία οφείλει να διαδραματίσεις ουσιαστικό ρόλο, ώστε να εξαλείψει αναχρονιστικά στερεότυπα, μέσα από κοινωνικές δράσεις. Ίσως αυτές οι δράσεις να είναι ακόμα πιο σημαντικές από οποιοδήποτε νόμο ή μέτρο του κράτους και σίγουρα είναι η βάση για μια ισότιμη σχέση μεταξύ των φύλων μέσα στην κοινωνική δομή.
Δείτε το σχετικό βίντεο που δημιούργησε η HelMSIC Αλεξανδρούπολης για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας με θέμα «Βία κατά των Γυναικών.