Του Σταμάτη Γκατζίδη, Προέδρου του παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ Διδ/χου Ορεστιάδας

Ηρωικές στιγμές από τον αντιφασιστικό αγώνα της περιόδου 1941-1944 στον Έβρο.

Ήταν Τρίτη 3 Αυγούστου του 1943, τη μέρα εκείνη που οι παππούδες για τους νεότερους και οι πατέρες μας για τους μεγαλύτερους βρέθηκαν, με τη βία συγκεντρωμένοι, στην πλατεία της Κορνοφωλιάς και μπροστά τους τα πολυβόλα των ναζί κατακτητών να τους σημαδεύουν.
Γνώριζαν βέβαια όλοι, φυσικά και οι Γερμανοί, ότι η πλειοψηφία των Κορνοφωλιωτών, όχι μόνο αρνήθηκε από την αρχή κάθε συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις των Ναζί και των Βουλγάρων συμμάχων τους, αλλά και πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος σε όλο το νομό Έβρου.
Από το βιβλίο του αντιστασιακού Λάκη Χριστακούδη «Αναμνήσεις από τον αγώνα της Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας» μαθαίνουμε ότι δεκάδες νέοι Κορνοφωλιώτες εγκατέλειψαν το χωριό και τις δουλειές τους και με τεράστιους κινδύνους για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, στρατεύθηκαν στον αντιφασιστικό αγώνα και την ανάπτυξη του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ στην περιοχή μας. Από το ίδιο βιβλίο μαθαίνουμε ακόμα ότι ο Αλέκος Μαργαριτίδης (ψευδώνυμο Μάριος) στέλεχος του ΚΚΕ, κάλεσε τα μέλη της οργάνωσης του ΚΚΕ στο χωριό να μπουν μπροστά και να αναλάβουν δράση.

Έτσι με την πρώτη αποστολή αναχώρησαν από το χωριό και ανέλαβαν την ευθύνη της καλύτερης οργάνωσης του απελευθερωτικού αγώνα οι παρακάτω:

1. Θανάσης Κράντας, ως πρώτος Γραμματέας του ΕΑΜ στην περιοχή του Πυθίου.
2. Μαργαρίτης Μαργαριτίδης, ως πρώτος Γραμματέας στην περιοχή της Ορεστιάδας.
3. Ηλίας Ψήλος, ως δεύτερος Γραμματέας στην περιοχή της Ορεστιάδας.
4. Ζήσης Μαδένας, ως πρώτος Γραμματέας στην περιοχή του Διδυμοτείχου.
5. Αντώνης Θεοχαρούδης, ως πρώτος Γραμματέας στην περιοχή του Χανδρά.
6. Κωνσταντίνος Γουδίνας, ως Γραμματέας στην περιοχή της Λάδης.
7. Χρήστος Ψύλλος, ως Γραμματέας στην περιοχή Βάλτου.
8. Σταμάτης Φιλιούδης, ως Γραμματέας της περιοχής Αμμοβούνου.
9. Λάκης Χριστακούδης, ως Γραμματέας της ΕΠΟΝ περιοχής Αμμοβούνου.

Ακόμα Νομαρχιακός Γραμματέας Έβρου του ΕΑΜ την περίοδο της Αυτοδιοίκησης ήταν ο Κορνοφωλιώτης δάσκαλος Χρήστος Χριστούδης και Νομαρχιακός Γραμματέας της παράνομης οργάνωσης του ΚΚΕ στον Έβρο ήταν ο επίσης Κορνοφωλιώτης Αλέκος Μαργαριτίδης.

Τα παραπάνω στοιχεία είναι αρκετά για να μας δείξουν γιατί οι Γερμανοί είχαν στο στόχαστρό τους την Κορνοφωλιά.

Και φτάνουμε στο 1943. Τα νέα από το ανατολικό μέτωπο κάνουν τους Γερμανούς να φεύγει το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Ιδιαίτερα μετά τις νίκες του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ και στο Κουρσκ, που έκριναν σε μεγάλο βαθμό την τύχη του πολέμου, οι Γερμανοί τρομοκρατημένοι προσπαθούν με εκτελέσεις, συλλήψεις, φυλακίσεις να τρομοκρατήσουν το λαό μας και να ανακόψουν το αντιστασιακό κίνημα, που θέριευε και στον Έβρο. Ήδη στην περιοχή μας, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, συγκροτήθηκε το 81 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ και με ορμητήριο τον κόρφο της Γκίμπραινας στο δάσος της Δαδιάς έγινε ο καθημερινός εφιάλτης των κατοχικών δυνάμεων.

Στα πλαίσια αυτά οι Γερμανοί αποφάσισαν να σκληρύνουν την στάση τους και να εκδικηθούν την Κορνοφωλιά, που πρωτοστατούσε στον αντιφασιστικό αγώνα.

Έτσι το καλοκαίρι του 1943, οι Κορνοφωλιώτες, που ήταν στην πλειοψηφία τους φτωχοί αγρότες και έδιναν από τα χαράματα μέχρι αργά το βράδυ στα χωράφια και τ’ αλώνια τη μάχη της σοδειάς, βρέθηκαν ξαφνικά κυκλωμένοι εκείνο το πρωινό της 3ης Αυγούστου από πάνοπλους Γερμανούς. Όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν στα χωράφια ήταν κλειστοί. Οι διαθέσεις των Γερμανών άγριες και η διαταγή μία: «Όλοι οι άνδρες από 15 χρονών και πάνω να συγκεντρωθούν στην πλατεία του χωριού» και περνώντας σπίτι το σπίτι τους οδηγούσαν όλους πολλές φορές με βίαιο τρόπο στον καθορισμένο χώρο.

Σε λίγο η πλατεία ήταν γεμάτη με κόσμο και τα πολυβόλα των Ναζί να τους σημαδεύουν. Η έκπληξη, η αγωνία διάχυτες σε όλους. Ιδιαίτερα όταν διαπίστωσαν ότι οι Γερμανοί έφεραν μαζί τους τον Αμέτ, ένα νεαρό Τούρκο-Ρομά βοσκό που έβοσκε τα κοπάδια ντόπιων κτηνοτρόφων στη γύρω περιοχή και επισκέπτονταν συχνά τα λημέρια των ανταρτών και γνώριζε πρόσωπα και πράγματα.

Παρά τις απειλές και τις εκκλήσεις των Γερμανών οι Κορνοφωλιώτες με περηφάνια και γενναιότητα αρνήθηκαν να δώσουν τις πληροφορίες και τα ονόματα που ήθελαν. Κανένα στόμα δεν άνοιξε.

Τότε οι Γερμανοί ζήτησαν να παραταχθούν όλοι σε γραμμές και από τον Αμέτ, που ήταν ντυμένος με γερμανική στολή και καλυμμένο το πρόσωπο, να τους υποδείξει Εαμίτες, Ελασίτες και αυτούς που είχαν επαφή με τους αντάρτες και φρόντιζαν για την τροφοδοσία τους.
Παρά τις προσπάθειές τους ο Αμέτ αναγνώρισε μόνο έναν, τον Αλέκο Παπαϊωάννου. Τα στελέχη του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, του ΚΚΕ ήταν «υποψιασμένα» και έπαιρναν τα μέτρα τους, έτσι η προδοσία του Αμέτ δεν έφερε τα αποτελέσματα που περίμεναν οι Ναζί.
Σε λίγο ήρθε και ο Πρόεδρος της Κοινότητας που είχε φύγει για το χωράφι πριν γίνει ο αποκλεισμός. Ο Πρόεδρος Παναγιώτης Σιάσιος, που ήταν άνθρωπος έξυπνος, με ικανότητες διπλωμάτη, ψύχραιμος, δημοκρατικός και τον σέβονταν όλοι, με σθένος υπερασπίστηκε τους συγχωριανούς του και κράτησε περήφανη στάση. Η παρέμβασή του ήταν καθοριστική και έπεισε τους Γερμανούς να φύγουν χωρίς να προχωρήσουν σε εκτελέσεις ή κάψουν το χωριό. Τους συμβούλεψε μάλιστα για το καλό τους να μην ανοίξουν βεντέτα με τους μαχητές του ΕΛΑΣ.
Οι Γερμανοί πείστηκαν να μην προχωρήσουν σε εκτελέσεις, όμως επέμεναν και πήραν μαζί τους τον Αλέκο Παπαϊωάννου. Την ώρα που ξεκινούσαν τα αυτοκίνητα για να φύγουν ο Παπαϊωάννου ξέφυγε από τους Γερμανούς, πήδηξε από το αυτοκίνητο και άρχισε να τρέχει προς την μεριά του κάμπου, δυστυχώς όμως οι Γερμανοί πρόλαβαν, λίγα μέτρα πριν χαθεί στην πυκνή βλάστηση, τον πυροβόλησαν και μπροστά στα μάτια των συγχωριανών του ο Αλέκος Παπαϊωάννου έπεσε νεκρός. Τα αισθήματα όλων ανάμεικτα, από την μια ανακούφιση γιατί οι Γερμανοί δεν υλοποίησαν τις απειλές τους και από την άλλη μεριά λύπη για τον άδικο θάνατο του συγχωριανού τους που ήταν στέλεχος της κομματικής οργάνωσης του ΚΚΕ στην Κορνοφωλιά και δραστήριο μέλος του ΕΑΜ.
Στην κηδεία που ακολούθησε συμμετείχε όλο το χωριό. Το φέρετρό του τυλιγμένο με την ελληνική σημαία και τους νέους της ΕΠΟΝ να ψάλουν το «Επέσατε θύματα αδέρφια εσείς…» δίνοντας υπόσχεση να συνεχίσουν τον αγώνα.
Οι απειλές των Γερμανών δεν έπιασαν τόπο, αντίθετα ο ηρωικός θάνατος του συγχωριανού τους αποτέλεσε εγερτήριο σάλπισμα και πολύ γρήγορα αναπτύχθηκε ένα πρωτόφαντο ρωμαλέο αντιφασιστικό κίνημα γεμάτο ενθουσιασμό και αυταπάρνηση που συνέβαλε αποφασιστικά στην αντίσταση του Εβρίτικου λαού. Και δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι ο πρώτος νομός της Ελλάδας που απελευθερώθηκε από τους Ναζί καταχτητές και τους Βουλγάρους φασίστες ήταν ο Έβρος.
Αυτά είναι τα παράσημα της Κορνοφωλιάς, για τα οποία οι νεότεροι Κορνοφωλιώτες και Κορνοφωλιώτισσες μπορούμε να είμαστε περήφανοι.
Αργότερα στο σημείο της εκτέλεσης, δίπλα από τη γνωστή (τουλούμπα), επί προεδρίας του Τριανταφυλλούδη Αριστογένη (1982-1986) με απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου, στήθηκε αναθηματική πλάκα για να θυμίζει τη θυσία του συγχωριανού μας Αλέκου Παπαϊωάννου.

«Ας μην αφήσουμε ποτέ να σβηστούν από τη μνήμη, εξαιρετικές στιγμές της Ιστορίας μας» Βίκτωρ Ουγκώ

Πληροφορίες από τα βιβλία:
• «Αναμνήσεις από τον αγώνα της Αντίστασης και του Δ.Σ.Ε.» του Απόστολου (Λάκη) Χριστακούδη
• «Το Μωσαϊκό του βίου μου» του Αντώνη Θεοχαρούδη
• «Αντίσταση στον Έβρο» των Λεωνίδα Τερζούδη και Φώτη Βλάχου
• «Κορνοφωλιά» των Κυριάκου Διαμαντόπουλου και Γιάννη Σταυρόπουλου
• «Στον κόρφο της Γκύμπρενας» του Βαγγέλη Κασάπη