Ελένη Παπαδοπούλου: «Το Διδυμότειχο, πιστεύω, ότι είναι μία εμβληματική πόλη»

Πριν από λίγες μέρες, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Θερμαϊκός το βιβλίο της Ελένης Παπαδόπουλου, με τίτλο «Η ζωή… μια περιπέτεια!». Η συγγραφέας μάς διηγείται τη ζωή του Ορέστη, η οποία αλλάζει άρδην έπειτα από μια σειρά ατυχών-τυχαίων γεγονότων. Οι καταστάσεις τις οποίες βιώνει αποδεικνύουν περίτρανα πως η ευτυχία του κάθε ανθρώπου είναι υποκειμενική και δεν δύναται να μπει σε καλούπια ακολουθώντας νόρμες και στερεότυπα. Μαθήματα ζωής από καθημερινούς ανθρώπους, καινούργιες ευκαιρίες και φερέλπιδα όνειρα συνθέτουν την ιστορία του πρωταγωνιστή, η οποία μας καθιστά θεατές αλλά και συνοδοιπόρους σε αυτό του το ταξίδι, με μεγάλο μέρος της ιστορίας να διαδραματίζεται στο Διδυμότειχο.

Απόσπασμα από το βιβλίο
«Τίποτα δεν ήταν τυχαίο. Ο ίδιος είχε φτάσει σε ένα τέλμα. Ζούσε μια ζωή αδιάφορη και επαναλαμβανόμενη χωρίς ουσία. Είχε παραιτηθεί από κάθε έννοια δημιουργικότητας κι έμπνευσης. Είχε απορροφηθεί από μια ζωή που είχε καταλήξει να μην είναι ζωή, κι ενώ μέσα του βαθιά το γνώριζε, εντούτοις δεν θα είχε βρει ποτέ τη δύναμη να την αλλάξει. Οπότε, η ζωή πήρε την πρωτοβουλία για λογαριασμό του… Τι μεγάλο που ήταν το μυστήριο της ζωής! Κι αυτός θεατής και μύστης…».

Η συγγραφέας απαντάει στις ερωτήσεις του thraki Νεα.

Αισιοδοξία μέσα από την καταστροφή που έρχεται ή δύναμη από τις δυσκολίες; Οι ήρωές σας, μας στέλνουν σίγουρα μηνύματα μέσα από τις ιστορίες τους.
Η αισιοδοξία είναι στάση ζωής. Ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που έρχονται για να δοκιμάσουν και την αισιοδοξία μας, αλλά και όλο μας το αξιακό σύστημα, το αν είναι κανείς αισιόδοξος ή απαισιόδοξος έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει την κάθε του ημέρα, τον κάθε άνθρωπο, το κάθε τι. Ο απαισιόδοξος βλέπει παντού δυσκολίες και προβλήματα, πράγματα για το οποία μόνιμα γκρινιάζει και τα οποία ποτέ δεν θα βρει – ή δύσκολα θα βρει – την δύναμη να αλλάξει. Αντίθετα, ο αισιόδοξος άνθρωπος πιάνεται, ακόμη και στα πραγματικά και αντικειμενικά δύσκολα, από την πιο μικρή θετική διάσταση που βλέπει σε αυτά, επικεντρώνεται εκεί και βρίσκει τον τρόπο να τα αλλάξει όλα, να τα ανατρέψει ή τουλάχιστον να προσπαθήσει. Γι’ αυτό και ο αισιόδοξος άνθρωπος δεν χάνει ποτέ, ακόμη και όταν αποτυγχάνει. Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, αλλά το να ξέρεις μέσα σου ότι προσπάθησες, ότι έδωσες τον καλύτερο σου εαυτό, άσχετα από το όποιο αποτέλεσμα, δημιουργεί εντός σου μια αίσθηση γαλήνης και συνέπειας. Και ευτυχίας τολμώ να πω, επικαλούμενη τον αξεπέραστο Μαχάτμα Γκάντι, στον οποίο αποδίδεται ο εξής ορισμός της ευτυχίας: ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες και αυτά που κάνεις, βρίσκονται σε αρμονία. Και αυτό νομίζω ότι είναι και ένα μήνυμα που έμμεσα απορρέει από τις ιστορίες των ηρώων του βιβλίου μου.

Το βιβλίο, αναφέρεται στον Έβρο, ειδικότερα όμως στο Διδυμότειχο. Μία πόλη, τόσο όμορφη, τόσο διαφορετική. Μία πόλη δίπλα στα σύνορα. Γιατί στο Διδυμότειχο κι όχι μία άλλη πόλη;
Στο Διδυμότειχο είχα την τύχη να ζήσω δύο χρόνια – στην δευτέρα και τρίτη γυμνασίου – και να συνάψω από τότε “δεσμούς αίματος” – η κουμπάρα μου και νονά της κόρης μου είναι από το Διδυμότειχο και παραμένει συνεκτικός κρίκος του χθες και του σήμερα. Έχω ζήσει, επίσης, τρία χρόνια στην Ορεστιάδα, σε μικρότερη ηλικία, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν διατηρήθηκαν επαφές από εκείνη την περίοδο, λόγω του νεαρότερου της ηλικίας. Το Διδυμότειχο, πιστεύω, ότι είναι μια εμβληματική πόλη με πολλά ιστορικά σημεία αναφοράς που άνετα μπορεί να πλαισιώσει όχι μόνο τα δρώμενα ενός μυθιστορήματος, αλλά τα καθημερινά δρώμενα μιας δημιουργικής ζωής. Στην ιστορία μου ήθελα να προτείνω μια εναλλακτική ζωή, μια πρόταση ζωής που κάνει τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα αστικά κέντρα και το ό,τι αυτά συνεπάγονται και να επιστρέψουν ξανά εκεί, στα μέρη που οι ίδιοι ή οι γονείς τους εγκατέλειψαν αναζητώντας την ευημερία και πληρώνοντας το τίμημα του να ζουν στην αποξένωση και την επικοινωνιακή ένδεια. Μια επαρχιακή πόλη, ειλικρινά πιστεύω ότι μπορεί να λειτουργήσει ως πνεύμονας πολιτισμικός, προσφέροντας λύσεις εργασιακές, σήμερα περισσότερο από ποτέ – δεδομένης της χρήσης του διαδικτύου. Η επιστροφή του ήρωα στο Διδυμότειχο συμβολίζει, επομένως, όχι την επιστροφή στο παρελθόν – αυτό εξάλλου δεν υπάρχει – αλλά την επιστροφή στις αξίες εκείνες που μπορούν να κάνουν το παρόν δημιουργικό και το μέλλον ανθρώπινο και αισιόδοξο.

Φιλίες, έρωτας και εργασία. Δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα για κάποιους. Άλλοι όμως αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό ή εντός Ελλάδας αλλά μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Ποιο τελικά το μήνυμα που περνάει από το βιβλίο σας;
Δεν πιστεύω ότι κανένας δρόμος είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Άλλο, αν απέξω και για όσους δεν τον περπατάνε, δείχνει έτσι. Κάθε ‘επιτυχία’ έχει ένα τίμημα και αυτό το γνωρίζει μόνο εκείνος που το πληρώνει. Το εξωτερικό ως επιλογή υπήρχε από πάντα κι εμείς ως χώρα έχουμε ζήσει πολλά τέτοια μεταναστευτικά κύματα. Αυτό που έχει αλλάξει – θα περιοριστώ μόνο στα τελευταία πενήντα χρόνια – είναι η κατάρτιση των ανθρώπων που μεταναστεύουν. Ενώ, δηλαδή, στη δεκαετία του 60’ οι ‘Έλληνες μετανάστες δεν ήταν εξειδικευμένοι, τα τελευταία δέκα χρόνια οι Έλληνες που αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό έχουν υψηλή κατάρτιση, μόρφωση και εξειδίκευση. Αυτό, όμως, δεν ήταν και το όραμα της ενωμένης Ευρώπης; Να θεωρούμαστε Ευρωπαίοι πολίτες που θα μπορούν να ζήσουν και να εργαστούν οπουδήποτε εντός της Ευρώπης; Εμείς, λοιπόν, ως Έλληνες θεωρώ ότι αυτήν την αξία την ενστερνιστήκαμε πλήρως. Πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν υπάρχουν τόσοι γλωσσομαθείς, θεωρώ, όσοι στην Ελλάδα. Και αυτό είναι μόνο μια ένδειξη του με πόση ζέση υιοθετήσαμε όλα αυτά τα οράματα. Και την ώρα της κρίσης – πάντα έρχεται – ήταν πολλοί αυτοί που είχαν τα προσόντα και τις δεξιότητες να αναζητήσουν μια άλλη διέξοδο και επιλογή. Ξέρετε, όμως τί νιώθω και τι εισπράττω από ανθρώπους που έκαναν αυτήν την επιλογή; Ότι, μόλις, οι συνθήκες το επιτρέψουν ξανά, αυτοί οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να επιστρέψουν και να προσφέρουν την εμπειρία που συσσώρευσαν στον τόπο τους, μπολιάζοντας το μέλλον και δίνοντάς του μια άλλη προοπτική. Όπως και ο Ορέστης στο βιβλίο μου. Και το πότε οι συνθήκες θα είναι κατάλληλες, είναι κάτι που ούτε το ορίζουμε, ούτε και εξαρχής το ξέρουμε. Απλά, κάποια στιγμή, αυτό που χρόνια κυοφορούνταν, αναδύεται.

Διακρίνουμε μία ιδιαίτερη αγάπη για τα λουλούδια και το βιβλίο. Η ζωή μία περιπέτεια, με απαραίτητα προϋπόθεση τα άνθη και την ανάγνωση;
Τα λουλούδια και το βιβλίο. Ναι! Ιδιαίτερη αγάπη και για τα δύο. Τα λουλούδια φροντίζουν για την ομορφιά του περιβάλλοντα χώρου και την αφύπνιση των αισθήσεων με τα χρώματα και τα αρώματά τους, φέρνοντας γαλήνη και αρμονία εσωτερική, γιατί το “ωραίο” έχει αυτήν ακριβώς την ικανότητα, να σμιλεύει. Το αληθινά ωραίο. Το φαινομενικά ωραίο δημιουργεί μόνο μια αίσθηση του ανεκπλήρωτου και του ανικανοποίητου, γιατί είναι μόνο εξωτερικό και δεν επενεργεί στην ψυχή.
Και τα βιβλία! Νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη για κάθε βιβλίο που διάβασα…ακόμη και για αυτά που δεν μου άρεσαν. Υπήρχε μια περίοδος στη ζωή μου που διάβαζα δύο με τρία βιβλία την ημέρα – και λόγω σπουδών και μελέτης. Έχω βρεθεί πάρα πολλές φορές στο δίλημμα να διακόψω ή όχι την ανάγνωση ενός βιβλίου προκειμένου να αλληλοεπιδράσω δια ζώσης με τους ανθρώπους. Και παρόλο που πιστεύω ότι η ζωή έχει παντού και πάντα προτεραιότητα, ωστόσο, δυστυχώς, υπήρχαν περιπτώσεις που μετάνιωσα που δεν έμεινα σπίτι, παρέα με το βιβλίο μου.
Οπότε, ναι, θεωρώ και τα δύο ως βασικές προϋποθέσεις ξεκλειδώματος των ανθρώπων και αφύπνισης της εγγενούς δυνατότητας που έχουμε όλοι στο να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε τη ζωή ως περιπέτεια.

Στο οπισθόφυλλο αναφέρεται: “Ζούσε μια ζωή αδιάφορη και επαναλαμβανόμενη χωρίς ουσία”. Σας φοβίζει μία τέτοια ζωή;

Έχω περάσει περιόδους όπου η ζωή φάνταζε τέτοια στα μάτια μου. Έχω βασανιστεί – και βασανίζομαι ενίοτε ακόμη – αναζητώντας την ουσία στη ζωή. Έχω βιώσει το μηδέν του Νίτσε, του Σοπενχάουερ και του Καστοριάδη, το τραγικό του Jaspers και άλλων φιλοσόφων κι έχω καταλήξει ότι το νόημα που κάθε φορά δίνουμε στη ζωή δεν είναι σίγουρα εκεί έξω, αυθύπαρκτο κι έτοιμο προς ανακάλυψή του. Το νόημα είναι κάθε φορά η προβολή της δικής μας εσωτερικής κατάστασης στα πράγματα. Οπότε δεν με φοβίζει η ζωή από μόνη της, αλλά ο εαυτός μου όταν την προσεγγίζει έτσι. Οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες ζούνε μέσα μας, το ίδιο και οι δαίμονές μας. Είμαστε εδώ για να τους νικήσουμε…αυτή είναι η περιπέτειά μας…και είθε να βγούμε όλοι στο φως!

Μία κλασική ερώτηση θα ήταν για την οικογένεια και τα τρία σας παιδιά, τον χρόνο που δεν υπάρχει. Ευτυχώς όμως κι εσείς, όπως και άλλες τρίτεκνες συγγραφείς, μας αποδεικνύετε ότι όλα γίνονται. Είναι έτσι ή κάπου υπάρχει ένα κρυμμένο μυστικό που ίσως να μην είναι τόσο μυστικό και τόσο κρυμμένο;
Έγινα μαμά στα 27 μου και μεγαλώνουμε και τα τρία μας παιδιά μόνοι μας με τον σύζυγό μου, καθώς δεν έχουμε κανέναν από τους γονείς μας κοντά. Δούλευα πάντα και με δύσκολα ωράρια. Από όταν έγινα μητέρα, λοιπόν, μέχρι και τρία χρόνια πριν που άρχισα την συγγραφή αυτού του βιβλίου, δεν είχα γράψει – χωρίς υπερβολή – ούτε μια λέξη, ούτε έναν στίχο, παρόλο που όλη μου την ζωή, από όταν έμαθα να γράφω, έγραφα. Για 13 ολόκληρα χρόνια, όμως, η μητρότητα απορρόφησε τα πάντα. Δεν υπήρχε χώρος για δημιουργική γραφή. Ίσως, επειδή, δημιουργούσα(;) σε ένα άλλο επίπεδο. Ήρθε, όμως, το πλήρωμα του χρόνου και η ανάγκη που μέσα μου κοιμόταν, ξύπνησε. Οπότε δεν ξέρω για το αν υπάρχει κάποιο κρυμμένο μυστικό. Νομίζω ότι οι ανάγκες μας οδηγούν τον καθένα από εμάς να πάει εκεί που η ψυχή του αναπαύεται καλύτερα. Είναι, λοιπόν, θέμα ανάγκης, βούλησης και πειθαρχίας. Ή τουλάχιστον έτσι εγώ το βιώνω.

Πότε επιστρέφετε στο Διδυμότειχο για να σας γνωρίσουν κι από κοντά οι αναγνώστες σας;
Στο Διδυμότειχο! Τελευταία φορά ήρθα πέρσι τον Σεπτέμβρη, όπου περάσαμε υπέροχα κάνοντας μπάνιο στον Άρδα! Ως συγγραφέας ενός βιβλίου που διαδραματίζεται στο Διδυμότειχο θα ήθελα να έρθω πολύ σύντομα – εάν οι συνθήκες το καταστήσουν εφικτό – και να μοιραστώ με τους ντόπιους αναγνώστες στιγμιότυπα, σκέψεις και συναισθήματα που τα γραφόμενά μου μπορεί να προκαλέσουν. Ξέρω ότι υπάρχει ένα υπέροχο μπαλκόνι με καταπληκτική θέα που φιλοξενεί τέτοιες συναντήσεις και ειλικρινά θα ήθελα να βρεθώ εκεί ως φιλοξενούμενη και να ατενίσουμε παρέα την εντός μας θέα.

Σας ευχαριστώ πολύ για την φιλοξενία και τις ιδιαίτερες ερωτήσεις σας!

Ποια είναι η Ελένη Παπαδοπούλου
Η Ελένη Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Λάρνακα της Κύπρου την άνοιξη του 1978. Έχοντας την τύχη να είναι κόρη στρατιωτικού, μεγάλωσε σε αρκετές πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Σπούδασε Φιλολογία κι έκανε μεταπτυχιακό στην Παιδαγωγική της Ισότητας των Φύλων στο ΑΠΘ. Έχει παρακολουθήσει κύκλους σπουδών στο ΕΚΠΑ (Τραπεζική Διοίκηση/ Life Coaching) και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (Διαχείριση Ανθρωπίνων Πόρων). Παράλληλα, έχει λάβει πιστοποιήσεις της Τράπεζας Της Ελλάδος, γ και δ (Analysis on Financial Instruments or Issuers και Certified Portfolio Manager). Έχει δημοσιεύσει τρεις ποιητικές συλλογές, «Η συντεχνία του ονείρου», «Επιστροφή – Επτά Ανατολές και μία Δύση» και «Διάβαση Ψυχής». Στα φοιτητικά της χρόνια αρθρογραφούσε στα περιοδικά «Εξώστης» και «Fanzein». Ζει στο Κάτω Σχολάρι Θεσσαλονίκης, είναι μητέρα τριών παιδιών και ασκεί το επάγγελμα της τραπεζικού. Η γραφή και η πρόκληση του λευκού χαρτιού αποτελούσαν πάντα το μέσο μετάβασής της προς τον εαυτό και τον απέναντι.