* Του Χρήστου Δούκα

Ας επιχειρήσουμε για μία ακόμη φορά να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο γύρω από την διακυβέρνηση των λιμένων της χώρας μας, κάτω από φώς των εξελίξεων των επιλογών της σημερινής Κυβέρνησης. Εξελίξεων που έχουν αντιαναπτυξιακές επιπτώσεις στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, στον Δήμο και την ευρύτερη περιοχή.
Ο Κανονισμός 352/17 της Ε.Ε., που σήμερα έχει ισχύ και στη χώρα μας, κάνει μία πολύ σαφή διάκριση για όλους, όσους είτε επιχειρούν στους λιμένες, είτε ασκούν έλεγχο σ’ αυτούς.
Από τη μια διακρίνει τους Φορείς Διαχείρισης των λιμένων, οι οποίοι έχουν την ευθύνη του ελέγχου λειτουργίας, του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξής τους και την ισόρροπη και συμβατή ανάπτυξη του λιμένα με την ανάπτυξη του όμορου Δήμου και της ευρύτερης περιοχής.
Και από την άλλη, τους – εν δυνάμει πολλούς – παρόχους λιμενικών υπηρεσιών, εκείνους δηλαδή που παρέχουν στους χρήστες ενός λιμένα τις υπηρεσίες με τρόπο που να διασφαλίζουν ποιότητα, αποτελεσματικότητα και περαιτέρω δυναμική και προοπτική.
Η προηγούμενη Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας μία πολύ καθαρή εικόνα των προηγούμενων, αλλά και μία σαφή εικόνα της παγκόσμιας εμπειρίας οργάνωσης και ανάπτυξης των λιμένων, ψήφισε τον Φεβρουάριο του 2019 το Ν. 4597/19 με τον οποίο έλυσε βασικά θέματα:
1. Στο θέμα της διακυβέρνησης καθορίσθηκε ο δημόσιος χαρακτήρας του Φορέα Διαχείρισης (σήμερα οι Οργανισμοί Λιμένων), χωρίς να αφήνει συγχύσεις ή περιθώρια αυτός ο έλεγχος να περάσει σε ιδιωτικά χέρια με όλους τους επαπειλούμενους κινδύνους.
2. Στο θέμα των παρόχων λιμενικών Υπηρεσιών ο Ν. 4597 άνοιξε τη διαδικασία ούτως ώστε οι λιμενικές υπηρεσίες να παρέχονται από ιδιώτες, μέσω διαφανών διαγωνιστικών διαδικασιών, οι οποίοι από τη μια θα φέρνουν ιδιωτικά κεφάλαια στους λιμένες για τη βελτίωση των υποδομών, ανωδομών, εγκαταστάσεων, και από την άλλη, ως καλοί γνώστες του αντικειμένου με το οποίο εξειδικευμένα ασχολούνται, διασφαλίζουν την μέγιστη αποδοτικότητα σε όφελος τόσο του δικού τους επιχειρηματικού κέρδους, αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Οι όροι με τους οποίους αναλαμβάνουν την ευθύνη της παροχής των συγκεκριμένων λιμενικών υπηρεσιών – κάνοντας χρήση των υποδομών και των εγκαταστάσεων του λιμένα με μακροχρόνια μίσθωση – καθορίζονται από τους όρους του διεθνούς διαγωνισμού, τους οποίους τους καθορίζει η χώρα μας.
Η ψήφιση του νόμου 4597 έφερε πολλά χαμόγελα στους ασχολούμενους με τη λιμενική βιομηχανία, καθόσον πλησίαζε η ώρα για την ανάπτυξη των λιμένων της χώρας μας με βάση τους τομείς που κάθε λιμάνι παρουσιάζει προοπτική ανάπτυξης , αλλά και με ένα τρόπο με τον οποίο έχουν αναπτυχθεί το 85% περίπου των λιμένων παγκοσμίως.
Οι μελέτες των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ στο οποίο ανήκουν οι μετοχές των 10 περιφερειακών λιμένων σε συνεργασία με τις διοικήσεις των Οργανισμών και το Υπουργείο Ναυτιλίας επέλεξαν για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης τους τομείς των Συνδυασμένων Μεταφορών και της Ενέργειας, ως πλέον πρόσφορους για την προσέλκυση επενδυτών και ιδιωτικών κεφαλαίων.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω μάλιστα ο Οργανισμός Λιμένα, ευθύς μετά την ψήφιση του Ν. 4597, ολοκλήρωσε και τη «Μελέτη Βιωσιμότητας του Οργανισμού ύστερα από την υπο-παραχώρηση» , ενώ καθορίσθηκε και το αντικείμενο της υπο-παραχώρησης , η προβλήτα ΣΕΜΠΟ και η ανατολική ανεκμετάλλευτη Χερσαία Ζώνη, η αξιοποίηση της οποίας στους προαναφερόμενους τομείς θα έλυνε το πρόβλημα της ολοκλήρωσης των δικτύων (π.χ. της οδικής σύνδεσης του λιμένα με τους οδικούς άξονες της χώρας – ΕΓΝΑΤΙΑ οδός), όπως επίσης και το μεγάλο πρόβλημα της «ομηρίας» 230 περίπου στρεμμάτων ιδιωτικών εκτάσεων, που επί 30 χρόνια είναι δεσμευμένα με το καθεστώς της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Η τοπική κοινωνία ήταν πλέον σίγουρη ότι ο επικείμενος διαγωνισμός , με βάση και το επιδειχθέν διεθνές ενδιαφέρον λόγω των πλεονεκτημάτων που διαθέτει ο λιμένας (γεωγραφικά, γεωπολιτικά) θα ήταν πλούσιος σε συμμετοχή. Παράλληλα ο Οργανισμός λιμένα ενέτεινε ακόμη περισσότερο τη συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς της πόλης, ιδιαίτερα της Αυτοδιοίκησης, με στόχο να αντιμετωπίσουν από κοινού τα επόμενα βήματα ανάπτυξης του λιμένα, που αφορούσαν τις προσβάσεις στον λιμένα από την πόλη, τις επενδύσεις στον θαλάσσιο τουρισμό, τις εγκαταστάσεις για τον θαλάσσιο αθλητισμό, την σύνδεση των πολιτών και επισκεπτών με το λιμένα με άξονες τον πολιτισμό, την ψυχαγωγία, τον αθλητισμό.
Οι εκλογές του Ιουλίου και η ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τη Ν.Δ. άφησε μετέωρη αυτή τη διαδικασία (ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι σε διαφορετικές συνθήκες σήμερα το λιμάνι θα είχε επενδυτή στους τομείς των Συνδυασμένων Μεταφορών και της Ενέργειας;).
Με την ιδεοληπτική σύγχυση της Ν.Δ. και στον τομέα της Λιμενικής Βιομηχανίας, οδηγηθήκαμε σε εκπόνηση νέων μελετών, πάλι από τους ίδιους συμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ, που είχαν εκπονήσει και τις προηγούμενες μελέτες, αυτή τη φορά χωρίς να συνεργαστούν με τους Φορείς Διαχείρισης των Λιμένων, δηλ. τους Οργανισμούς, και πάλι με δαπάνη εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ (άλλωστε το ΤΑΙΠΕΔ κατακράτησε το σύνολο των κερδών των Οργανισμών που προορίζονταν για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες τους), για να προτείνουν – πάλι οι ίδιοι μελετητές – και η Κυβέρνηση να αποδεχθεί, ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θα αναπτυχθεί (άκουσον άκουσον) με τη πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών (περίπου 67%) σε ιδιώτη επενδυτή .
Χωρίς βέβαια να λένε κουβέντα , για το τι πρότειναν οι ίδιοι πριν από λίγους μήνες για το ίδιο θέμα και χωρίς να παίρνουν υπ όψη επιπροσθέτως ότι:
• Η εταιρία (ΟΛΑ Α.Ε.) είναι μονομετοχική και στη μετοχή ανήκουν και άλλα τρία λιμάνια (Μάκρη, Καμαριώτισα, Θέρμα)
• Η άσκηση της ευθύνης διαχείρισης (master plan, teal estate, management) από ιδιώτη και μάλιστα σε ένα λιμάνι μεγάλης εθνικής σημασίας όπως είναι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την ίδια την τοπική ανάπτυξη, την ανάπτυξη σε συμφωνία με τους αναπτυξιακούς στόχους που έχει η τοπική κοινωνία, η πόλη και η περιοχή (η περίπτωση της COSCO στον Πειραιά, το master plan της οποίας έχει βρει αντίθετους το σύνολο των δήμων της περιοχής δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους)
• Μεταφέρει στην διαχείριση του ιδιώτη λιμενικές υπηρεσίες, που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα (ερασιτεχνική αλιεία, ναυταθλητισμός, ακτοπλοϊα κ.α.)
• Βάζει ταφόπλακα στην ανάπτυξη του λιμένα, στους τομείς για τους οποίους εν πολλοίς το λιμάνι δημιουργήθηκε
• Αφήνει για μία ακόμη φορά σε καθεστώς απόγνωσης τους ιδιοκτήτες των εκτάσεων που βρίσκονται στη Χερσαία Ζώνη του Λιμένα (Μαϊστριανά)
• Αφήνει στην τύχη και στην διάθεση του επενδυτή ένα μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας, που δραστηριοποιείται επαγγελματικά, και όχι μόνο, στον λιμένα της πόλης
• Κανένας από τους εν δυνάμει επενδυτές, που κατά καιρούς έχουν επιδείξει το ενδιαφέρον τους να επιχειρήσουν στο λιμάνι, δεν ζήτησε την ιδιοκτησία του ή τη διαχείριση ΟΛΩΝ των λιμενικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα των ζημιογόνων
• Η χώρα χάνει τον έλεγχο μιας ιδιαίτερα σημαντικής υποδομής, πολύ σημαντικής και για τα εθνικά μας συμφέροντα και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν;
1. Να αναληφθούν πρωτοβουλίες για να αρχίσει άμεσα ένας διάλογος και προβληματισμός τόσο μεταξύ των τοπικών θεσμών όσο και των πολιτών για το τεράστιο ζήτημα που επηρεάζει με απόλυτο τρόπο το μέλλον της πόλης και της περιοχής
2. Να κινητοποιηθούν οι τοπικοί φορείς για να αποκρουσθεί η προοπτική μιας απίστευτα αντιαναπτυξιακής επιλογής για το λιμάνι μας.
3. Αυτοί που σήμερα έχουν την ευθύνη διαχείρισης των 4 λιμένων του Έβρου οφείλουν με καθαρό τρόπο να ενημερώσουν για τις προθέσεις της Κυβέρνησης και να καταθέσουν τη δική τους θέση.

Είναι απολύτως κατανοητό ότι, ΟΛΟΙ έχουμε ευθύνη για το μέλλον της πόλης και του λιμανιού μας, ότι το μέλλον της πόλης και του λιμανιού είναι άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους και ότι δεν θα ανεχθούμε ασέλγειες τέτοιου είδους. Οι οποίες μάλιστα, επιβάλλονται από μία κυβέρνηση της χώρας με δική της επιλογή, χωρίς ούτε κάν την πίεση των «θεσμών». Πίεση που η προηγούμενη Κυβέρνηση ξεπέρασε θωρακίζοντας τις υποδομές της χώρας και το αναπτυξιακό μέλλον της περιοχής σε όφελος των πολλών.

*τ. Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΑ Α.Ε.