Την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011, η Θεομητορική Εορτή της Αγίας Σκέπης και η Επέτειος του ΟΧΙ εορτάσθηκαν στην Αλεξανδρούπολη με ξεχωριστό τρόπο. Αιτία ήταν τα Εγκαίνια του Μνημείου των πεσόντων Ρώσων στρατιωτών κατά τον Ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1877-78.

Η ιστορία της Αλεξανδρουπόλεως είναι άρρηκτα δεμένη με αυτό το γεγονός καθώς κατ’ εκείνη την περίοδο Ρώσοι στρατιώτες του 9ου Συντάγματος της 3ης Μεραρχίας από την πόλη Σταροϊνγέρμαν Λάνσκι (σημ. Σόσνοβυ Μπορ) στρατοπέδευσαν στην περιοχή και συνέβαλαν σημαντικά στην οργάνωση ενός μικρού ψαροχωριού με το όνομα Δεδέ-Αγάτς, που το 1920 θα μετονομαζόταν στην πόλη που ονομάζεται πλέον Αλεξανδρούπολη. Κατά την διάρκεια της εννεάμηνης παραμονής (και απελευθέρωσης της περιοχής από τον τουρκικό ζυγό) οι μηχανικοί του Συντάγματος με εντολή του Διοικητή τους, χάραξαν το ρυμοτομικό σχέδιο της εξελισσόμενης τότε πόλης με πρότυπο το ρυμοτομικό σχέδιο της Οδησσού και άρχισαν την κατασκευή του Φάρου που είναι το σύμβολο της Αλεξανδρούπολης. Αυτό το ρωσικό ρυμοτομικό σχέδιο είναι που κατατάσσει την πόλη μας ως μία από τις καλύτερα ρυμοτομικά σχεδιασμένες πόλεις της Ελλάδος. Κατά την διάρκεια της παραμονής τους πολλοί στρατιώτες προσβλήθηκαν από τύφο. Τριάντα από αυτούς πέθαναν και ετάφησαν σε χώρο κοντά στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου και ως φόρος τιμής ανηγέρθη ένα μικρό μνημείο, το οποίο όμως με την πάροδο του χρόνου «χάθηκε» ανάμεσα στις πολυκατοικίες.

Θέλοντας να τιμήσει αυτούς τους στρατιώτες που έθεσαν τις βάσεις στην ανάπτυξη της Αλεξανδρουπόλεως, η Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως σε συνεργασία με το Γενικό Προξενείο της Ρωσίας στην Θεσσαλονίκη, κατασκεύασαν τους παρελθόντες μήνες το Μνημείο στον χώρο της πλατείας του Μητροπολιτικού Ναού, δίπλα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο. Το Μνημείο κατασκευάσθηκε δαπάναις του Δήμου Σόσνοβυ Μπορ της Ρωσίας καθώς οι στρατιώτες ήταν όλοι τους κάτοικοι της πόλεως. Για την κατασκευή του, εκτός των προαναφερομένων μερών, συνεργάσθηκαν με τον Δήμο Αλεξανδρουπόλεως και τους Συλλόγους «Παλλινοστούντων Επιχειρηματιών» και «Ρώσικο Σπίτι» της πόλεώς μας, καθώς και επιχειρηματίες των δύο Δήμων, και αποφασίσθηκε από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές τα εγκαίνια του μνημείου να πραγματοποιηθούν στην ιστορική για την Ελλάδα ημέρα της Επετείου του ΟΧΙ. (Αναλυτικότερο ιστορικό)

Για τον λόγο αυτό προσεκλήθησαν και συμμετείχαν ο Σεβ.Μητροπολίτης Ροστώφ κ. Μερκούριος, ως εκπρόσωπος του Μακ. Πατριάρχου Ρωσίας κ. Κυρίλλου, ο Γεν. Πρόξενος της Ρωσίας στην Θεσσαλονίκη κ. Αλεξέι Ποπόφ, ο Δήμαρχος της αδελφοποιημένης (λόγω αυτού του γεγονότος) πόλεως του Σόσνοβυ Μπορ της Ρωσίας κ.α. Για τα εγκαίνια μετέβη στην Αλεξανδρούπολη και αγκυροβόλησε απέναντι από την πόλη το Ρωσικό πολεμικό πλοίο «Τσέζαρ Κούνικοφ» του Ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας.

Οι τελετές ξεκίνησαν το πρωί τη Παρασκευής 28 Οκτωβρίου 2011 με το Αρχιερατικό Συλλείτουργο που πραγματοποιήθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Αλεξανδρουπόλεως από τον Μητροπολίτη Ροστώφ κ. Μερκούριο και τον Μητροπολίτη μας κ. Άνθιμο. Παρόντες οι προσκεκλημμένοι Ρώσοι επίσημοι, οι πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές του τόπου μας, οι αξιωματικοί και ναύτες του πολεμικού πλοίου και πλήθος κόσμου. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελέσθηκε η Επίσημη Δοξολογία της ημέρας. Ακολούθησε δεξίωση στο Επισκοπείο, η κατάθεση στεφάνων και η μαθητική και στρατιωτική παρέλαση. Στην παρέλαση έλαβε μέρος άγημα του ρωσικού πλοίου «Τσἐζαρ Κούνικοφ» αποτίωντας φόρο τιμής στην Εθνική μας Επέτειο.

Το μεσημέρι, αμέσως μετά την παρέλαση, τελέσθηκαν τα Εγκαίνια του Μνημείου των πεσόντων Ρώσων στρατιωτών παρουσία όλων των Αρχόντων και πλήθους κόσμου. Άγημα του πολεμικού πλοίου μετέφεραν από τον Μητροπολιτικό Ναό τα οστά των Ρώσων στρατιωτών μέσα σε ευτρεπισμένη ξύλινη λειψανοθήκη, με τις καμπάνες να κτυπούν πένθιμα και την στρατιωτική μπάντα του πλοίου να παιανίζει πένθιμο εμβατήριο. Ακολούθησε Νεκρώσιμο Τρισάγιο που τέλεσαν οι δύο Μητροπολίτες και στην συνέχεια μαζί με τον Γενικό Πρόξενο τοποθέτησαν τα λείψανα σε ειδική κρύπτη στην βάση του Μνημείου, η οποία σφραγίσθηκε διαπαντός. Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή και κατάθεση στεφάνων από τις Αρχές. Μετά την κατάθεση, ακολούθησε ο Αγιασμός των Εγκαινίων του Μνημείου και οι ομιλίες για τα Εγκαίνια.

Πρώτος ομίλησε ο Μητροπολίτης μας, ο οποίος ανέφερε το χρονικό της απόφασης για την δημιουργία του σημείου αναφοράς των σχέσεων των δύο χωρών, τονίζοντας την ευτυχή συγκυρία της παρουσίας του κ. Αλεξέι Ποπόφ στη χώρα μας, ευχαριστώντας όλους τους συντελεστές του έργου. (Ολόκληρη η ομιλία του Μητροπολίτη Άνθιμου)

Ακολούθησε ο Μητροπολίτης Ροστώφ κ. Μερκούριος, ο οποίος στάθηκε στο ήθος των στρατιωτών εκείνων που δεν επιζητούσαν ευμάρεια και απόκτηση αγαθών για τους εαυτούς τους αλλά έδωσαν και την ζωή τους για να προστατέψουν, να διαφυλάξουν και να καλυτερεύσουν την ζωή άλλων ανθρώπων αγνώστων σε αυτούς. Μετά ομίλησε ο Γεν. Πρόξενος της Ρωσίας στην Θεσσαλονίκη κ. Αλεξέι Ποπόφ ο οποίος στο τέλος της ομιλίας του επέδωσε τιμητικές διακρίσεις στους συντελεστές του έργου από την Ρωσική Κυβέρνηση. Ακολούθησαν σύντομοι χαιρετισμοί από τους δύο Δημάρχους της Αλεξανδρουπόλεως και του Σόσνοβυ Μπορ και την εκδήλωση έκλεισαν δύο παλιννοστούντες ομογενείς συμπατριώτες μας οι οποίοι διάβασαν ποιήματα για τους Ρώσους κεκοιμημένους στρατιώτες. Εκ μέρους της Μητροπόλεώς μας διανεμήθηκαν στον κόσμο εικόνες του Πολιούχου Αγίου Νικολάου με τους Καθεδρικούς Ναούς της Αλεξανδρουπόλεως και του Σόσνοβυ Μπορ.

Η παρουσία πολυπληθούς αντιπροσωπείας από την πλευρά της Ρωσίας, ήταν το κύριο χαρακτηριστικό ενός γεγονότος που συμβάλλει στη σύνδεση του παρελθόντος, με το παρόν και το μέλλον της πόλης, του τότε Δεδέ-Αγάτς με την σημερινή Αλεξανδρούπολη.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης αναφέρθηκε στην προσφορά τον Ρώσων Στρατιωτών στην πόλη της Αλεξανδρούπολης κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου (1877-1878), καθώς επίσης και στις σχέσεις φιλίας και συνεργασίας που ενισχύει και προωθεί η πρόσφατη αδελφοποίηση των δήμων Αλεξανδρούπολης και Σοσνόβυι Μπορ. Παράλληλα ευχαρίστησε το Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης για την θερμή υποστήριξή του στη διαδικασία της ανέγερσης του νέου μνημείου.

Με τη σειρά του ο Ρώσος Πρόξενος επεσήμανε τη μακρόχρονη φιλία που συνδέει τους δύο λαούς, ευχαρίστησε το Δήμο Αλεξανδρούπολης, τη Μητρόπολη και τους τοπικούς πολιτιστικούς φορείς για την φιλοξενία και προσέφερε μετάλλια εκ μέρους της Ρωσικής Κυβέρνησης σε όλους όσους συνέδραμαν στην ανέγερση του μνημείου.

Αξίζει να σημειωθεί  ότι στην κατασκευή του μνημείου των πεσόντων Ρώσων στρατιωτών συνέβαλλαν σημαντικά ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παλιννοστούντων Επιχειρηματιών Κώστας Γκαμπαερίδη, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Ρωσικό Σπίτι» καθώς και παλιννοστούντες τεχνίτες που προσέφεραν εθελοντική εργασία.