παπανικολόπουλοςΤου Νίκου Παπανικολόπουλου*

Από τον Οκτώβριο του 2011, με Απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων, οι μετοχές και τα πλήρη δικαιώματα ψήφου των 12 μεγαλυτέρων ελληνικών λιμένων μεταξύ των οποίων και της Αλεξανδρούπολης, μεταφέρθηκαν στο Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ Α.Ε για αξιοποίηση. Είδαμε τότε την κρίση σαν μια ευκαιρία ανάπτυξής του, μέσα από το ΤΑΙΠΕΔ
Το 2015, νοιώσαμε κάποια βεβαιότητα, για την ανάπτυξή του, με την σχεδόν ολοκλήρωση των υποδομών του …
Στο τέλος του 2016 και στις αρχές του 2017 το επισκέφτηκε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός …
Φουντώνουν και πάλι, συζητήσεις, δημοσιεύματα, αναρτήσεις, συνεντεύξεις, για την αξιοποίηση, την ιδιωτικοποίηση, την πώληση, τις συμβάσεις παραχώρησης, την επιθυμία Ρώσων, Κινέζων και Αμερικανών να το διαχειριστούν…
Μέχρι πότε θα περιμένουμε αυτή την περιβόητη αξιοποίηση και ανάπτυξη για το λιμάνι μας ;
Αν δούμε τι γίνεται γύρω μας θα διαπιστώσουμε όχι μόνο ότι δεν έρχεται η αξιοποίηση του λιμανιού μας αλλά αυτό καθημερινά υφίσταται και μια επιπλέον απαξίωση.
Χορτάσαμε πια από τα ‘μασάλια’ των πολιτικών, των αυτοδιοικητικών και των διορισμένων διοικήσεων.
Θα αντιδράσει επιτέλους κάποιος ;
Το θέμα δεν είναι απλά τοπικό αλλά πρωτίστως εθνικό.
Τα τελευταία χρόνια το λιμάνι μας βρέθηκε εκτός διευρωπαϊκών δικτύων, εκτός σιδηροδρομικών δικτύων, εκτός του ‘Δρόμου του Μεταξιού’, έχασε το γεωπολιτικό του πλεονέκτημα παράκαμψης των Στενών…
Φτάνει πια…

Εκτός διευρωπαϊκών δικτύων

Τα έργα υποδομών και επέκτασης του λιμένα Αλεξανδρούπολης, ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 1995 στα πλαίσια των διευρωπαϊκών δικτύων και συγκεκριμένα του άξονα ΙΧ, που θα συνέδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη).
Ο επίσημος σχεδιασμός ήταν να ολοκληρωθούν τον Αύγουστο του 2005. Παραδόξως, διεκόπησαν τον Οκτώβριο του 2001. Μετά βασάνων και κόπων, επανήρχισαν το 2008, και μόλις δυο από αυτά, η εκβάθυνση και η σιδηροδρομική σύνδεση του προβλήτα εμπορευματοκιβωτίων, ολοκληρώθηκαν το καλοκαίρι του 2015.
Ήταν όμως αργά, καθώς την περίοδο 2011 – 2013, που η Ευρωπαϊκή Ένωση διαμόρφωνε τα νέα διευρωπαϊκά δίκτυα, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης δεν ήταν έτοιμο και βρέθηκε εκτός.

Εκτός σιδηροδρομικών δικτύων

Το Δεκέμβριο του 2014, στο Βελιγράδι, με πρωτοβουλία της Κίνας, πραγματοποιήθηκε Σύνοδος Κορυφής μεταξύ της Κίνας και 16 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με αντικείμενο τη συνεργασία σε θέματα υποδομών για τη διακίνηση εμπορευμάτων από και προς την Κίνα. Εκεί, υπεγράφησαν συμφωνίες οι οποίες έβγαλαν από το χάρτη το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Η συμμετοχή της Βουλγαρίας και της Γεωργίας, στη Σύνοδο αυτή, σε συνδυασμό με τη δυναμική είσοδο της Τουρκίας στον κλάδο των μεταφορών, αφενός με την υποθαλάσσια σιδηροδρομική σύνδεση του Βοσπόρου (Marmaray) και αφετέρου με τα πανέτοιμα λιμάνια της, με σιδηροδρομική κάλυψη, το Asyaport και το Kumport στα Δαρδανέλια, ήταν ένα ακόμη πλήγμα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Τον Οκτώβριο του 2016, στη Βενετία, πραγματοποιήθηκε η 20η Ευρωμεσογειακή Συνάντηση – 20th Euro-Med Convention, με θέμα «Από τη στεριά στη θάλασσα – From Land to Sea». Εκεί μπήκε στο χάρτη των συνδυασμένων μεταφορών και η αξιοποίηση της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμένα Κόπερ της Σλοβενίας (Αδριατική) με το Μπουργκάς (Μαύρη Θάλασσα).
Στις 29 Νοέμβριου 2017, στο Βελιγράδι, παρουσία της πρωθυπουργού Άννα Μπερνάμπιτς, έγινε η τελετή έναρξης των εργασιών ανακατασκευής του σιδηροδρομικού δικτύου Βελιγραδίου – Βουδαπέστης. Σύμφωνα με τα σερβικά ΜΜΕ, το έργο, συνολικού κόστους 3,2 δις ευρώ, χρηματοδοτείται από την Κίνα και υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος του Νέου Δρόμου του Μεταξιού από τον οποίο απουσιάζει η Αλεξανδρούπολη.
Το Νοέμβριο του 2017, εγκαινιάστηκε (παρέστησαν ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ και ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Γκιόργκι Κβιρικασβίλι) η λειτουργία της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Μπακού – Τιφλίδας – Καρς (Β.Α Τουρκία). Αυτή η σύνδεση επιτρέπει τη μεταφορά αγαθών μεταξύ Κίνας και Ευρώπης μέσα σε δύο εβδομάδες. Η γραμμή αυτή συνδέθηκε πλέον και με το υπάρχον σιδηροδρομικό δίκτυο της Τουρκίας και καταλήγει, μετά από 1.258 χιλιόμετρα, στο δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της, τη Μερσίνα (Ν.Δ Τουρκία). Λέγεται ότι, το έργο που ξεκίνησε το 2008, κόστισε πάνω από 4 δισ. $.
Εκτός του ‘Δρόμου του Μεταξιού’

Είναι γνωστή η πρωτοβουλία της Κίνας με τίτλο ‘Belt and Road’ ή ‘Δρόμος του Μεταξιού’ για τη δημιουργία της πιο σύντομης εμπορικής σύνδεσης Ευρώπης – Ασίας, από στεριά και θάλασσα. Μέρος της πρωτοβουλίας αυτής ήταν και η εξαγορά του λιμένα του Πειραιά με την οποία εκτιμώ ότι και εξαντλήθηκε το ενδιαφέρον της Κίνας όσο αφορά την Ελλάδα.
Επόμενος στόχος της, ήταν η Γεωργία. Η Γεωργία είναι η μόνη χώρα στην περιοχή της Ευρασίας που έχει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με Κίνα, Ε.Ε., την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών και την Τουρκία.
Στη Γεωργία, παρά το γεγονός ότι ήδη λειτουργούν τέσσερα λιμάνια : Το Batumi (λειτουργεί μέσω παραχώρησης από μια κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου του Καζακστάν), το Poti (λειτουργεί από την Δανέζικη APM Terminals – κυρίως σε ξηρό φορτίο), το Supsa (ανήκει στην British Petroleum (BP) και το Kulevi (λειτουργεί μέσω παραχώρησης από τη SOCAR, κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν), η κυβέρνησή της το 2014 με τη στήριξη της Κίνας χρηματοδότησε και μελέτη για την κατασκευή ενός νέου μεγάλου και σύγχρονου λιμανιού κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας.
Μετά την ανάλυση δέκα πιθανών τοποθεσιών σε όλη τη Μαύρη Θάλασσα, η περιοχή Anaklia έδειξε ότι ήταν το καλύτερο μέρος για να επενδύσουν και να οικοδομήσουν το νέο λιμάνι. Η τοποθεσία αυτή αποτελεί τον πιο σύντομο εμπορικό κόμβο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας στο δίκτυο κατά μήκος του φιλόδοξου Belt and Road Initiative και αποτελεί παράθυρο για την επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου στις Καυκάσιες περιοχές.
Την κατασκευή του, η οποία ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017, ανέλαβε η Anaklia Development Consortium, μια κοινοπραξία κατασκευαστικών εταιρειών από ΗΠΑ, Βρετανία, Γεωργία και Βουλγαρία .
Το λιμάνι Anaklia, με βύθισμα (16 μ.) θα μπορεί να δέχεται πλοία μήκους μέχρι και 300μ. Οι ειδικές και ελεύθερες οικονομικές ζώνες γύρω από αυτό, αναμένεται να ξεκινήσουν τις λειτουργίες τους μέχρι το τέλος του 2020 και θα περιλαμβάνουν υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μεταφορτώσεων και αποθήκευσης ενώ θα διαθέτουν και ένα σύγχρονο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σε δυο Φόρουμ «Tbilisi Silk Road Forum» που έγιναν στην Τιφλίδα, με πρωτοβουλία της Κίνας, το 2015 και το 2017, συμμετείχαν περισσότερες από 60 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Στις 28 Ιουνίου 2018, το Χονγκ Κονγκ υπέγραψε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Γεωργία. Η συμφωνία αυτή είναι η πρώτη μεταξύ του Χονγκ Κονγκ και χώρας στις Καυκάσιες περιοχές της Ευρασίας.
Στις 4 Ιουλίου 2018, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Globalink logistics (έδρα Dubai) και της Γεωργιανής Anaklia City JSC για την από κοινού ανάπτυξη του λιμένα Anaklia, η πλήρης λειτουργία του οποίου προσδιορίζεται στο τέλος του 2020.

Εξανεμίστηκε το γεωπολιτικό πλεονέκτημα παράκαμψης των Στενών

Η παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου, το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό πλεονέκτημα του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, άρχισε να εκμηδενίζεται, την περίοδο 2010-2015, με την αξιοποίηση δυο λιμανιών της Τουρκίας στα Δαρδανέλια, του ASYAPORT και του KUMPORT. Ειδικότερα :
Το 2010, ξεκίνησε από το μηδέν η κατασκευή ενός Σταθμού εμπορευματοκιβωτίων (ΑSYAPORT) στη Ραιδεστό (Tekirdag).
Το 2013, χορηγήθηκε δάνειο ύψους 92 εκατ. $ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (European Bank for Reconstruction and Development – EBRD) και ολοκληρώθηκαν οι υποδομές του.
Το 2015, ξεκίνησε η λειτουργία του, με την υπογραφή συμφωνίας με την MSC (Mediterranean Shipping Company), τη δεύτερη μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο.
Το 2015, υπογράφτηκε συμφωνία για την απόκτηση του 65% των μετοχών του Kumport Terminal, με 940 εκατ. $ από την Cosco Pacific, China Merchants Holding International (CMHI) και China Investment Corporation (CIC). Το Kumport Terminal, βρίσκεται στο λιμάνι Ambarli, στην βορειοδυτική ακτή της Θάλασσας του Μαρμαρά, στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Απέχει 38 χιλιόμετρα από τα Στενά του Βοσπόρου, δίνοντας «ανάσα» σε αυτά με την περικοπή διελεύσεων από και προς την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος σταθμός εμπορευματοκιβωτίων στην Τουρκία.

Αλεξανδρούπολη Ιούλιος 2018

Ο Νίκος Παπανικολόπουλος είναι Υποναύαρχος (ε.α) του λιμενικού σώματος.

* «μασάλια» κατά τη Θρακιώτικη ντοπιολαλιά είναι τα πολλά και ανούσια λόγια, τα παραμύθια.