παπανικολόπουλοςΤου Νίκου Παπανικολόπουλου*
Ακριβώς πριν από δέκα (10) χρόνια, η Αλεξανδρούπολη, βρέθηκε στο επίκεντρο του παγκόσμιου χάρτη, στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών. Πολλά γεγονότα τότε, συνηγορούσαν ότι θα γινόταν κόμβος ενέργειας και μεταφορών.
Ενέργειας, αφού σχεδιάζονταν να περάσουν δίπλα της και κάτω από τα πόδια της, από στεριά και θάλασσα, αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Μεταφορών, με τη δημιουργία ενός εμπορευματικού – διαμετακομιστικού κέντρου συνδυασμένων μεταφορών αφού βρισκόταν σε πλεονεκτική γεωπολιτική θέση, με την Εγνατία οδό, λιμάνι, σιδηρόδρομο και αεροδρόμιο.
Για δέκα και πλέον χρόνια (2007-2017), πάμπολλα δελτία τύπου, συνεντεύξεις, ανακοινώσεις, συνέδρια, ημερίδες, διημερίδες, Πρωθυπουργοί, Υπουργοί, Περιφερειάρχες, Αντιπεριφερειάρχες, Νομάρχες, Βουλευτές, Δήμαρχοι και άλλοι, αναφέρονταν στη γεωστρατηγική και γεωπολιτική αξία της Αλεξανδρούπολης με έμφαση στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών.
Σταχυολογώ μερικά γεγονότα της δεκαετίας που πέρασε, από την ελληνική πλευρά, με χρονολογική σειρά. Μιας δεκαετίας, με αφετηρία και τέλος, μόνο τα λόγια και τα σχέδια επί χάρτου. Τίποτα άλλο…
Από 1-1-2007, τα γειτονικά κράτη, Βουλγαρία και Ρουμανία, εντάχτηκαν στην Ε.Ε και θα μπορούσαν, εύκολα πλέον, να χρησιμοποιήσουν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, αποφεύγοντας τα αντιοικονομικά και χρονοβόρα Στενά. Η ευκαιρία αυτή χάθηκε, αφού το λιμάνι δεν ήταν έτοιμο. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, χρονικό και οικονομικό, το λιμάνι θα ήταν πλήρως έτοιμο το καλοκαίρι του 2005.Τα έργα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 1995 και διεκόπησαν τον Οκτώβριο του 2001. Τότε άρχισε και η απαξίωση του Διευρωπαϊκού «άξονα ΙΧ», που σύνδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη), ο οποίος είχε θεσμοθετηθεί με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 και ήταν ο κυριότερος λόγος για την επέκταση του λιμένα Αλεξανδρούπολης. Επανήρχισαν τον Απρίλιο του 2008 και μετ’ εμποδίων συνεχίζονται. Το 2015 ολοκληρώθηκε η εκβάθυνση και η σύνδεση με το σιδηρόδρομο. Υπολείπονται αρκετά ακόμα, όπως η σύνδεση με Εγνατία οδό, μηχανο-ηλεκτρολογικός εξοπλισμός κ.α.
Το 2007, η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης (Ο.Λ.Α. Α.Ε), βλέποντας τις επικείμενες ανάγκες, ξεκίνησε την επέκταση των ορίων της χερσαίας ζώνης του λιμένα, ανατολικά περιλαμβάνοντας και τα «Μαϊστρανά». Η αριθ. 40/5/07 απόφαση του ΟΛΑ ΑΕ εγκρίθηκε με την Α.Π. 4244/16-7-2008 απόφαση του Γ.Γ. Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας και Θράκης και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 369 ΑΑΠ/19-8-2008).
Με την αριθ. 8315.2/2007 ΚΥΑ (ΦΕΚ202Β/16-02-2007), το λιμάνι της χαρακτηρίστηκε «λιμάνι διεθνούς ενδιαφέροντος».
Στην Αθήνα, στις 15-3-2007, υπογράφτηκε η Συμφωνία μεταξύ των Κυβερνήσεων Ρωσίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας για την κατασκευή και εκμετάλλευση του Αγωγού Πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. (Νόμος 3558/2007 ΦΕΚ 101 Α /14-5-2007).
Στο «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» το οποίο εγκρίθηκε από την Ολομέλεια της Βουλής και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 128Α / 3-7-2008), προβλεπόταν η ανάδειξη της Αλεξανδρούπολης (βλέπε σελ. 2269 του ΦΕΚ) σε «διεθνές ενεργειακό κόμβο και πύλη του θαλασσίου διαδρόμου Μεσόγειος – Εύξεινος».
Η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ εγκαινιάζοντας μια σειρά αφιερωμάτων με κεντρικό θέμα: Οι δρόμοι της ανάπτυξης στη Βόρεια Ελλάδα. Ως πρώτο σταθμό της προσπάθειας αυτής, επέλεξε το νομό Έβρου, καθώς στα επόμενα χρόνια επρόκειτο να αποτελέσει το κέντρο των εξελίξεων στον ενεργειακό τομέα και τον τομέα των μεταφορών … (αντιγραφή από τον πρόλογο της ειδικής έκδοσης της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 02.03.2008).
Στο ίδιο πνεύμα και τα είκοσι (20) άρθρα θεσμικών και πολιτικών παραγόντων της Θράκης, στην ειδική έκδοση της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ, το Δεκέμβριο του 2008, με τίτλο : «Θράκη 2008».
Οι περίοδοι 2009 – 2011, με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Water-Mode» και 2012 – 2014, με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Sea2Sea», για τη σύνδεση του λιμένα της Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, πέρασαν αναξιοποίητες.
Το 2011, ξεκίνησε η αδειοδότηση εγκατάστασης Ανεξάρτητου Σταθμού Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) – Liquefied Natural Gas (LNG), στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Αλεξανδρούπολης, μιας επένδυσης της τάξης των 300 εκατομμυρίων ευρώ. Η έναρξη κατασκευής του προσδιορίστηκε για αρχές του 2013 και η έναρξη λειτουργίας του περί τα τέλη του 2015. Όμως, με την αριθ. 60/26-01-2017 Απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, η οποία εκδόθηκε μετά από αίτημα (29-12-2016) της GASTRADE AE, δόθηκε παράταση έναρξης λειτουργίας του μέχρι τέλος του 2025.

***
Κι ενώ αυτά διαδραματίζονταν στην ελληνική πλευρά, η οποία και διανύει βαθιά οικονομική κρίση, στη γειτονιά μας, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, αναβάθμιζαν και αναβαθμίζουν όχι στα λόγια αλλά με έργα τις υποδομές τους. Να μερικά χαρακτηριστικά γεγονότα :

Το 2013, άρχισε να λειτουργεί η υποθαλάσσια σιδηροδρομική γραμμή (σήραγγα) κάτω από τα Στενά του Βοσπόρου, γνωστή ως Marmaray, συνδέοντας την ευρωπαϊκή πλευρά (Halkalı) με την ασιατική (Gebze) καθώς και όλα τα λιμάνια στα Δαρδανέλια.

Το 2013, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίστηκε η πιο ριζική αναθεώρηση πολιτικής της ΕΕ για τα νέα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών ΔΕΔ-Μ (Regulation on Union guidelines for the development of the trans-European transport network) με προοπτική 2030 και εννέα (9) διαδρόμους – άξονες που θα φέρουν επανάσταση στη σύνδεση Ανατολής – Δύσης και Βορρά-Νότο. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης εξοβελίστηκε από τα νέα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Σύμφωνα με το χάρτη ΔΕΔ-Μ της Ε.Ε, η Σόφια ενώνεται με τη Θεσσαλονίκη και το Μπουργκάς ενώ το προς Ανατολάς διευρωπαϊκό δίκτυο, κατευθύνεται προς την Τουρκία, μέσω Βουλγαρίας…
http://ec.europa.eu/transport/themes/infrastructure/news/corridors_en.htm
Το 2014, στο Βελιγράδι, στη Σύνοδο Κορυφής μεταξύ Κίνας και 16 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, υπεγράφησαν συμφωνίες, απούσης της Ελλάδος, με αντικείμενο τη συνεργασία σε θέματα υποδομών για τη διακίνηση εμπορευμάτων από και προς την Κίνα.
Η DP World μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρείες διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων, από τον Απρίλιο του 2015 έχει αναλάβει το container terminal του λιμένα της Λεμεσού και από το Μάιο του 2016 διαχειρίζεται το container terminal Yarimca της Τουρκίας, στην περιοχή του Μαρμαρά.
Στην ουσία, έχει δημιουργήσει σταθμούς διακίνησης φορτίων στον άξονα Αιγαίου – Θάλασσας Μαρμαρά – Μαύρης Θάλασσας και από εκεί, μέσω σιδηροδρόμου και οδικών αξόνων στην Κεντρική Ευρώπη και τη Ρωσία.
Το 2015, στη Θάλασσα του Μαρμαρά, ξεκίνησε τη λειτουργία του το ΑSYAPORT Conteiner terminal, υπογράφοντας συμφωνία με την MSC (Mediterranean Shipping Company) τη δεύτερη μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο. Σε μια έκταση 320.000 τετραγωνικών μέτρων, που έχει τη δυνατότητα διακίνησης ετησίως μέχρι και 2,5 εκατ. TEU.
Το 2015, η COSCO (China Ocean Shipping Company) μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες στον πλανήτη, σχηματίζοντας μια κοινοπρακτική εταιρεία με τις εταιρείες China Merchants Holding International (CMHI) και China Investment Corporation (CIC) απέκτησε το 65% των μετοχών του KUMPORT Terminal, του τρίτου μεγαλύτερου σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στην Τουρκία, στο λιμάνι Ambarli, στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, στην βορειοδυτική ακτή της Θάλασσας του Μαρμαρά.
Το 2016, στην 20η Ευρωμεσογειακή Συνάντηση – 20th Euro-Med Convention, με θέμα «Από τη στεριά στη θάλασσα – From Land to Sea» μπήκε στο χάρτη των συνδυασμένων μεταφορών και η αξιοποίηση της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμένα Κόπερ της Σλοβενίας (Αδριατική) με το Μπουργκάς (Μαύρη Θάλασσα).
Το 2017, η COSCO (China Ocean Shipping Company) στα πλαίσια μιας συμμαχίας με την OOCL (Orient Overseas Container Line) δημιούργησαν και ξεκίνησαν την υπηρεσία NEΤ (North Europe Turkey) Express, καλύπτοντας κυκλικά τα λιμάνια Felixstowe, Hamburg, Antwerp, Piraeus, Ambarli (Kumport), Gebze (Yilport), Izmir και Salerno, δημιουργώντας μία νέα περιφερειακή υποδομή διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων, η οποία συνδέει τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης με αυτά της Μεσογείου.
Το 2017, η COSCO εγκαινίασε στην Κωνσταντινούπολη, μία νέα περιφερειακή υποδομή διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων η οποία θα συνδέει τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης με αυτά της Μεσογείου. Στην τελετή έναρξης της λειτουργίας του νέου σταθμού, πάρων ήταν ο Τιαν Ντονγκ αντιπρόεδρος της COSCO Shipping για την Ευρώπη.
Δυστυχώς, φαίνεται να μην μας δίδαξε τίποτα το παρελθόν. Με το ίδιο πνεύμα, Τοπικοί μας Άρχοντες, εξακολουθούν να μιλούν και σήμερα για το μέλλον, εκθειάζοντας τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική αξία της Αλεξανδρούπολης, λες και αυτή προέκυψε σήμερα. Λιμάνι και αγωγοί πάντα σε πρώτο πλάνο… Μνηστήρες από όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη ζητούν τη πολύφερνη νύφη…Όμως, χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Κι αν περιμένουμε ακόμη δέκα χρόνια, η πολύφερνη νύφη μας κινδυνεύει να μείνει γεροντοκόρη.

27 Σεπτεμβρίου 2017

*Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)