Ξένος μετανάστης ή πρόσφυγας;
Του Νίκου Παπανικολόπουλου*
Ο Έλληνας και ιδιαίτερα ο ορθόδοξος χριστιανός, βλέπει στο πρόσωπο του κάθε άλλου, ημεδαπού και αλλοδαπού, χριστιανού και αλλοθρήσκου, την εικόνα του Θεού. Βλέπει τον ίδιο το Χριστό, γιατί γνωρίζει ότι ο Χριστός ταυτίζεται με το πρόσωπο του ξένου, καθώς ο Ίδιος είπε : …επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι φαγείν…Ξένος ήμην και συνηγάγετέ με…εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε…(Ματθαίου 25,40)
Δεχόμενος λοιπόν ότι, όλοι οι άνθρωποι, είναι δημιουργήματα του Θεού, αποδίδει σε όλους τον αντίστοιχο σεβασμό και τιμή.
Για την Ελληνική όμως Πολιτεία, όπως και για κάθε ευνομούμενη Πολιτεία, η θεώρηση του ξένου είναι τελείως διαφορετική.
Έτσι, για μεν την Εκκλησία, οι έννοιες και οι λέξεις, πρόσφυγας και μετανάστης, ταυτίζονται με αυτή του ξένου, για την Πολιτεία, έχουν τελείως διαφορετική έννοια και περιεχόμενο.
Με το Ν.1975/1991 «Είσοδος, έξοδος, παραμονή, εργασία, απέλαση αλλοδαπών, διαδικασία αναγνώρισης αλλοδαπών προσφύγων και άλλες διατάξεις», ο οποίος αντικατέστησε τον επί εξήντα τρία (63) χρόνια ισχύοντα Ν.4310/1929 «Περί εγκαταστάσεως, κατοικήσεως αλλοδαπών εν Ελλάδι, αστυνομικού έλεγχου, διαβατηρίων, απελάσεων και εκτοπίσεων», εισήχθησαν για πρώτη φορά, οι όροι λαθρομετανάστης και λαθρομετανάστευση, κάνοντας διάκριση έναντι εκείνων των αλλοδαπών, οι οποίοι εισέρχονται μεν παράνομα αλλά, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να τους αναγνωριστεί η ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα, εφόσον εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 (Ν.Δ 3989/1959) στα σημεία που αυτή αφορά το «Καθεστώς των Προσφύγων» όπως αναθεωρήθηκε από το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης (Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ) του 1967 (Α.Ν 389/1968).
Κύριος υπεύθυνος για την προστασία των προσφύγων είναι η χώρα υποδοχής. Στις μέρες μας, πρώτη χώρα υποδοχής των προσφύγων από τη Συρία, είναι η Τουρκία, η οποία έχει υπογράψει τη Σύμβαση του 1951 (24-8-1951 υπογραφή και 5-4-1960 έναρξη εφαρμογής) και το Πρωτόκολλο (30-3-1962 υπογραφή και 31-7-1968 έναρξη εφαρμογής) και είναι υποχρεωμένη να τηρεί τους όρους της. Όσοι εισέρχονται στην Ελλάδα από την Τουρκία (μη εμπόλεμη χώρα) δεν είναι πρόσφυγες αλλά παράνομοι μετανάστες, κυρίως οικονομικοί μετανάστες.
Σύμφωνα με το άρθρο 35 της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες και το άρθρο ΙΙ του Πρωτοκόλλου του 1967, τα κράτη συμφωνούν να συνεργάζονται με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, η οποία οφείλει να βρει τρόπους να βοηθήσει τους πρόσφυγες να ξαναρχίσουν τη ζωή τους, είτε μέσω του εθελοντικού επαναπατρισμού στις χώρες καταγωγής τους είτε, εάν αυτό είναι δυνατό, μέσω της μετεγκατάστασης στη χώρα υποδοχής ή σε άλλες τρίτες χώρες.
Στις 20 Ιανουαρίου 2000, στην Άγκυρα, Ελλάδα και Τουρκία υπέγραψαν «Συμφωνία» για την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης.
Η «Συμφωνία» αυτή, επικυρώθηκε με το Ν.2926/2001 (ΦΕΚ 139 Α /27-6-2001) και στα πλαίσια του άρθρου 8, υπογράφτηκε στις 8 Νοεμβρίου 2001, «εξειδικευμένο Πρωτόκολλο συνεργασίας» μεταξύ των Υπουργείων, Δημόσιας Τάξης της Ελλάδας και Εσωτερικών της Τουρκίας, για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Το «Πρωτόκολλο» επικυρώθηκε με το Ν. 3030/2002 (ΦΕΚ 163 Α /15-7-2002).
Και στα δυο νομοθετήματα γίνεται χρήση του όρου “illegal migration” στα αγγλικά και “λαθρομετανάστευση” στα ελληνικά και φυσικά δεν γίνεται καμία αναφορά στον όρο πρόσφυγας (refugee).
Μετά το 2001, σε όλα τα σχετικά νομοθετήματα (Ν. 2910/2001, 3386/2005, 3772/2009, 3879/2010, 3907/2011, 4018/2011, 4147/2013, 4251/2014, 4332/2015, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις και Εγκυκλίους), το «πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης» μετονομάστηκε σε «μεταναστευτικό–προσφυγικό πρόβλημα». Η λέξη λαθρομετανάστευση εξαφανίστηκε, ως δια μαγείας, από όλα τα νομοθετήματα και η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο.
Η Ελλάδα, μετά από όλα αυτά και ακολουθώντας, τα τελευταία χρόνια, την πολιτική των ‘’ανοικτών συνόρων’’, κατάφερε :
• Το 2015, να σπάσει κάθε ρεκόρ «εισβολής», μέσω Τουρκίας, περισσότερων από 900.000 λαθρομεταναστών ή προσφύγων ή κατά τη διαταγή-επιθυμία της Ελληνικής Πολιτείας, προς τις Αστυνομικές και Λιμενικές Αρχές, να αποκαλούνται στο εξής (π.ε.π) παράτυπα εισερχόμενα πρόσωπα.
• Να καταστεί ο πιο «δημοφιλής προορισμός» των λαθρομεταναστών και προσφύγων, αφού αδιαφορούν για τον πιο ασφαλή προορισμό που είναι η Βουλγαρία, καθώς είναι κοντά στην Κωνσταντινούπολη και δεν παρεμβάλλεται ο κίνδυνος της θάλασσας, και να προτιμούν την Ελλάδα.
Μήπως τώρα επαληθεύονται τα όσα είχε πει στη συνέντευξή του (2-3-2016) στην εφημερίδα Hospodarske Νoviny, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός : «Τσίπρα, θα υπάρχει μόνο ένα hotspot και αυτό θα λέγεται Ελλάδα. Και θα είναι δική σου ευθύνη γιατί δεν έκανες τίποτα στα ελληνοτουρκικά σύνορα».
Μήπως ;
Αλεξανδρούπολη 23 Οκτωβρίου 2016
*Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)